فرهنگ به تعبیر گسترده آن، عبارت است از نظام مشترکی از باورها، ارزش‌ها، رسوم و رفتارهایی که اعضای یک جامعه در انطباق با جهان و با یکدیگر به کار می‌برند و از راه آموزش از نسلی به نسل دیگر انتقال می‌یابد. فرهنگ نیروی محرک توسعه و وسیله‌ای برای تحقق زندگی فکری، عاطفی، اخلاقی و معنوی رضایت‌بخش برای تمام افراد جامعه است. امروز بر همگان مسلم شده است که فرهنگ غنی، سرمایه لازم برای فقرزدایی و تحقق توسعه پایدار است. بنابراین راهبرد گنجاندن فرهنگ در سیاستهای کلان توسعه کشور به‌ویژه سیاستهای مربوط به آموزش، علوم، ارتباطات، بهداشت، محیط زیست و گردشگری و همچنین تقویت صنایع خلاق فرهنگی و ایجاد فضای مناسب برای پاسخگویی به نیازهای مربوط به تدوین قوانین آموزش و مدیریت منابع فرهنگی در کشور از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در این راستا کمیسیون ملی یونسکو – ایران، اهداف راهبردی زیر را محور برنامه‌ها و طرح‌های خود قرار داده است:
کنوانسیون‌ها، توصیه‌نامه‌ها، برنامه‌ها و طرح‌های عمل بین‌المللی در حوزه فرهنگ
اداره فرهنگ کمیسیون ملی یونسکو ضمن اولویت دادن به سیاستهای کلان و قوانین و مقررات داخلی حوزه فرهنگ، کنوانسیون‌ها، توصیه‌نامه‌ها، طرح‌ها و برنامه‌های عمل بین‌المللی زیر را نیز مدنظر قرار میدهد:
– کنوانسیون جهانی حق مؤلف (۱۹۷۱، ۱۹۵۲)
– کنوانسیون حمایت از اموال فرهنگی – تاریخی در زمان جنگ (۱۹۵۴)
– کنوانسیون اتخاذ تدابیر لازم برای ممنوع کردن و جلوگیری از ورود و صدور و انتقال مالکیت غیر قانونی اموال فرهنگی (۱۹۷۰)
– کنوانسیون حفاظت از میراث طبیعی و فرهنگی جهانی (۱۹۷۲)
– کنفرانس استکهلم در مورد سیاستهای فرهنگی برای توسعه (۱۹۹۸)
– کنوانسیون حراست از میراث فرهنگی زیر آب (۲۰۰۱)
– اعلامیه جهانی درباره تخریب میراث جهانی (۲۰۰۳)
– کنوانسیون حراست از میراث فرهنگی معنوی (۲۰۰۳)
– کنوانسیون حفظ و ترویج تنوع مظاهر فرهنگی (۲۰۰۵)
– طرح عمل بین‌المللی دهه ملل متحد در زمینه آموزش در خدمت توسعه پایدار (۲۰۱۴- ۲۰۰۵ )
– دهه بین‌المللی بومیان جهان (۲۰۱۴-۲۰۰۵).
بزرگداشت حکیم فردوسی ۲۵ اردیبهشت
بزرگداشت حکیم سعدی اول اردیبهشت
بزرگذاشت حافظ ۲۰ مهرماه
بزرگداشت حکیم نظامی ۲۱ اسفند
بزرگداشت حکیم فارابی ۴ آذر
بزرگداشت حکیم عطار ۲۵ فروردین
بزرگداشت حکیم سهروردی ۸ مرداد
بزرگداشت شمس تبریزی ۷ مهر
بزرگداشت مولوی ۸ مهر
بزرگداشت خیام ۲۸ اردیبهشت
روز جهانی میراث ۱۸ April
روز جهانی موزهها ۱۸ May
“تماشای خورشید“ عنوان برنامه ای است که هرسال با رویکرد بزرگداشت اهالی فرهنگ، اندیشمندان و پژوهشگران حوزه ادب، هنر و فرهنگ از سوی کمیسیون ملی یونسکو-ایران برگزار می شود.
کمیسیون ملی یونسکو- ایران، براساس وظیفه ذاتی خود و با هدف شناساندن چهره‌های ملی و فرهنگی ایران در عرصه‌های بین‌المللی و ارائه تجارب ارزنده ملی و الگوهای مؤثر بومی به دنیا در زمینه فعالیت‌ها و اهداف یونسکو با راه‌اندازی این برنامه، ثابت‌قدمی و تلاش نام‌آوران حوزه فکر، قلم، اندیشه و هنر را گرامی می‌دارد.
در هیاهوی تسریع انتقال اطلاعات از طریق فضای مجازی و غوغای عصر دیجیتال، ترغیب و تلاش برای آشنایی همگانی با کسانی که عمر خود را در راه شناساندن آرا بزرگان ادب و هنر و فرهنگ صرف کرده‌اند، ضرورتی انکارناپذیر است.
تاکنون سه برنامه با رویکرد تماشای خورشید از سوی کمیسیون ملی یونسکو- ایران برای سه تن از بزرگان عرصه فرهنگ و هنر برگزار شده است.
هنر خوشنویسی یک هنر والا و آسمانی است. بارها گفته شده که از دیدگاه خیلی از بزرگان، خوشنویسی شناسنامه بسیاری از هنرهای ماست. یکی از شعارهای کمیسیون ملی یونسکو – ایران گفتگوی بین فرهنگ‌ها با محوریت اهالی فرهنگ و هنر است. متعاقب برگزاری همایش راه ابریشم در سال ۱۳۹۸ در شهر همدان، این نکته از سوی ایران مطرح شد که راه ابریشم تنها راه تجارت نیست بلکه راه تبادل فکر و اندیشه هم هست و لذا نمایشگاه هنر خوشنویسی در خلال همایش راه ابریشم برگزار شد. این نمایشگاه بسیار مورد توجه مهمانان قرار گرفت به طوری که طرحی ایجاد شد که کشورهای مسیر ابریشم گرد هم آیند و بر محور هنر خوشنویسی همکاری کنند.
نکته شایان ذکر آنکه این هنر آسمانی وابسته به دانش و کتاب است و همین امر نشان میدهد که در کشورهای این حوزه نوشتن، کتاب و دانش به قدری ارزشمند بوده که به یک هنر قابل ستایش تبدیل شده است. لذا پاسبانی از آن میتواند بر حوزههای مانند کتابخوانی و اندیشه ورزی نیز اثر گذار باشد.
با عنایت بر موارد فوق، نمایشگاه رقص قلم در بهمن ماه ۱۳۹۹ با نمایش ۲۰۳ اثر از ۳۰ کشور جهان در شهرهای مشهد مقدس و تهران برگزار شد که علاقمندان جهت کسب اطلاعات بیشتر و تماشای آثار میتوانند به بخش اختصاص یافته در صفحه اصلی سایت مراجعه فرمایند.
از آنجا که در تاریخ ایرانیان «دانشگاه» موقعیت ممتازی داشته است، کمیسیون ملی یونسکو – ایران در راستای پیگیری موارد فوق ابتدا موفق به ثبت پرونده ۱۷۵۰ سال تأسیس دانشگاه باستانی جندی شاپور (به عنوان نماد تمام تلاشهای علمی ایرانیان در طول تاریخ) در فهرست وقایع ۲۰۱۸ – ۲۰۱۷ یونسکو شد و سپس با همکاری وزارت علوم، تحقیقات و فنآوری، دانشگاه صنعتی جندی شاپور، وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی برنامههایی برای نکوداشت این اتفاق مهم علمی – فرهنگی ترتیب داد.
اهمیت پاسداشت این نهاد علمی از این نکته بر میخیزد که دانشگاه جندی شاپور به ویژه در دوره شاپور اول ساسانی (۲۷۰ – ۲۱۵ میلادی) محلی برای نقد و بررسی آرای مختلف علمی و پناهگاه دانشمندان رانده شده از سایر کشورها بود. امری که به وضوح در راستای ارزشهای والایی چون گفتگوی میان ملل و به اشتراک نهادن علم قرار دارد.
با توجه به شیوع بیماری کرونا در اواخر سال ۱۳۹۸، جهت جبران کاهش دسترسی مخاطبان به برنامه‌های فرهنگیِ حضوری، مقرر شد سلسله گفتگوهای مجازی با چهره‌های برجسته فرهنگی و پیرامون حیات و آثار بزرگان فرهنگی این مرز و بوم برگزار شود. حاصل این برنامه بیش از ۱۲ «لایو» (گفتگوی زنده) اینستاگرامی با موضوعاتی مانند آثار و افکار شهاب الدین سهروردی؛ زندگی و اندیشه شمس تبریزی؛ مفاهیم متعالی منطق‌الطیر عطار نیشابوری؛ تجلیل از هنر و هنرمندان خوشنویسی و تذهیب و… بوده است. محتوای تمام این برنامه‌ها به صورت فایل تصویری و گزارش مکتوب در سایت کمیسیون ملی یونسکو – ایران و صفحه اینستاگرامunesco.iran@ موجود است.
طبقه سوم – واحد سمت راست
تلفن: ۲۲۲۵۴۳۳۹ نمابر: ۲۲۲۵۲۵۳۶
پست الکترونیک: culture@irunesco.org
مدیر گروه : دکتر عبدالمهدی مستکین
