“تماشای خورشید“ عنوان برنامه ای است که هرسال با رویکرد بزرگداشت اهالی فرهنگ، اندیشمندان و پژوهشگران حوزه ادب، هنر و فرهنگ از سوی کمیسیون ملی یونسکو-ایران برگزار می شود.
معرفی و گرامیداشت شخصیتها و مفاخر برجسته و تاثیرگذار در عرصههای آموزش؛ علم و فرهنگ در هر کشوری؛ به مثابه الگوسازی و هنجارسازی هدفمند برای پیشرفت و توسعه پایدار و متوازن آن سرزمین تلقی می‌شود.
این رویکرد از میانه دهه ۱۹۸۰ میلادی در دستور کار سازمان جهانی یونسکو قرار گرفت که بر بنیاد آن گرامیداشت شخصیتها و رویدادهای کشورهای عضو، بستری پویا جهت اشتراک گذاری دانش، احترام به مفاخر کشورها، ترویج صلح و دوستی و پاسداشت فرهنگ و هنر ملتهای مختلف جهان است.
از این منظر کمیسیون ملی یونسکو در طول این سال‌ها با تلاش پی‌گیر موفق شد تا ۳۹ شخصیت و رویداد را در فهرست جهانی مشاهیر یونسکو بگنجاند که از این حیث در رتبههای برتر جهانی قرار داریم.
اما در کنار معرفی، ترویج و گرامیداشت مشاهیر جهانی، اقدام شایسته دیگری که در طول سه سال اخیر برنامه‌ریزی و هدف گزاری شد موضوع «تماشای خورشید» است.
این رویکرد و نگرش در طول سه سال اخیر نقش تاثیرگذاری را در فرهنگ‌سازی و تقویت نگرش درونزا و هویت‌بخش در کشور ایفا کرده است.
در واقع کمیسیون ملی یونسکو با پیوند میان جایگاه و عظمت مشاهیر تاریخی و مشاهیر معاصر که در کاربست مفهوم «تماشای خورشید» جلوه‌گر شده است، در صدد است تا ریسمان و پیوستگی تاریخی و هویتی را با هدف تقویت نگرش بومی و ملی ایرانی در مسیر توسعه و آبادانی کشور در حوزه‌های سه‌گانه علم و آموزش و فرهنگ، ترویج و تسهیل کند.
تاکنون سه برنامه با رویکرد تماشای خورشید از سوی کمیسیون ملی یونسکو- ایران برای سه تن از بزرگان عرصه فرهنگ و هنر برگزار شده و نکوداشت های دیگر نیز در دست اقدام است:
تماشای خورشید اول : استاد محمد علی موحد در سال ۱۳۹۷
تماشای خورشید دوم : استاد یدالله کابلی خوانساری ۱۳۹۸
تماشای خورشید سوم : استاد مهدی محقق ۱۳۹۹
