امسال در چهلودومین کنفرانس عمومی یونسکو دستاوردهای خوبی داشتیم
| دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو- ایران: نمایندگان ما در بررسی اسناد یونسکو تلاش چند ماهه داشتند که همین امر منتج به دستاوردهای خوبی شد که هیات اعزامی جمهوری اسلامی ایران توانست در یونسکو به ارمغان آورد. |
علی‌اکبر متکان، معاون وزیر علوم و دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو- ایران عصر دوشنبه ۹ بهمن ۱۴۰۲ در نشست تخصصی توقف در چهار راه فرهنگ جهانی با موضوع بررسی چهلودومین کنفرانس عمومی یونسکو (حکمرانی در عمل) که در اندیشمنده حکمرانی دانشگاه شریف برگزار شد، اظهار داشت: ما در کمیسیون ملی یونسکو از چندین ماه پیش از شروع کنفرانس عمومی جلسات متعددی را با روسای کمیسیون‌های آموزش، علوم طبیعی، علوم اجتماعی و انسانی، فرهنگ و ارتباطات و اطلاعات تشکیل دادیم که موضوعات مختلف مرتبط با کنفرانس عمومی در آن‌ها تحلیل و بررسی شد و خوشبختانه امسال در چهلودومین کنفرانس عمومی یونسکو دستاوردهای خوبی داشتیم.
وی افزود: نمایندگان ما در بررسی اسناد یونسکو تلاش چند ماهه داشتند که همین امر منتج به دستاوردهای خوبی بود که هیات اعزامی جمهوری اسلامی ایران توانست در یونسکو به ارمغان آورد که البته امیدواریم در دو سال آینده با تلاشهای مضاعف به موفقیت‌های بیشتری دست پیدا کرده و بتوانیم ایران را بیش از پیش در صحنه بین‌المللی به دنیا معرفی کنیم.
دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو- ایران با اشاره به ۷۵ اُمین سالگرد تاسیس کمیسیون ملی یونسکو در ایران که یکی دیگر از دلائل برگزاری این نشست بود اضافه کرد: سازمان جهانی یونسکو در حال حاضر متشکل از ۱۹۴ کشور عضو است که کمیسیون ملی یونسکو- ایران پس از پذیرش عضویت ایران در یونسکو، با تصویب مجلس شورای ملی وقت، در سال ۱۳۲۷ تشکیل شد که می‌توان اذعان داشت با این سبقه طولانی از اولین کمیسیون‌های ملی در دنیا است که نقش رابط، مشورتی، اطلاع‌رسانی و هماهنگ‌کننده میان دولت، سازمانها و نهادهای گوناگون با سازمان جهانی یونسکو را دارد و در واقع انجام هماهنگی‌های لازم برای اجرای برنامههای یونسکو در کشور و فراهم ساختن زمینه شرکت مقامات و نهادهای دولتی، غیر دولتی و افراد برای حضور در گردهمایی‌‌ها و اجلاس‌های یونسکو را فراهم می‌آورد.
وی با تاکید بر سه رکن اصلی یونسکو؛ شورای عالی، شورای اجرایی و دبیرخانه دائمی ادامه داد: همان‌طور که گفته شد یونسکو متشکل از ۱۹۴ دولت عضو است که توسط شورای اجرایی و کنفرانس عمومی مدیریت می‌شود و دبیرخانه یونسکو که توسط دبیرکل آن اداره می‌شود، وظیفه اجرای تصمیمات این دو نهاد را بر عهده دارد.
معاون وزیر علوم حضور چهار نماینده ایران در صحن یونسکو را در آبان سال جاری بسیار درخشان ارزیابی کرد و اظهار داشت برنامه‌هایی که که در شورای اجرایی بررسی شده در کمیسیون‌های یونسکو به تصویب می‌رسد.
وی با اشاره به بیانات رهبر معظم انقلاب (مدظله‌العالی) در خصوص حضور مقتدرانه در منطقه گفت: اعضای هیات اعزامی این دور از کنفرانس عمومی یونسکو بر مبنای تفکر علمی و منطقی و منبطق بر فرمایشات رهبری از سیاست‌های کشور در صحن یونسکو دفاع کردند.
دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو- ایران در پایان خاطر نشان کرد: سازمان‌های بین‌المللی در نظام بینالملل کنونی، یکی از مهم‌ترین و موثرترین بازیگران تعیین‌‌کننده در روند مدیریت جهانی محسوب می‌‌شوند. این مساله متاثر از اهمیت این سازمانها در قاعده‌‌مند کردن مناسبات بینالملل، ارتقا تعاملات جوامع بشری، قانون‌‌گذاری بین‌المللی، حل‌و‌فصل مسالمت‌‌آمیز اختلافات و نظارت این سازمانها بر عملکرد دولت‌ها است که کنفرانس عمومی چهل‌ودوم یونسکو فرصت مناسبی برای حضور پررنگ و فعال جمهوری اسلامی ایران در عرصه‌های بین‌المللی و دیپلماسی علمی و فرهنگی بود که امیدوارم با تلاش همه همکاران، سازمانها و نهادهای ذی‌ربط در آینده بهتر از دیروز و امروزمان باشیم.
قدرت‌های غربی به دنبال تغییر اساسنامه یونسکو هستند
احمد جلالی، سفیر اسبق ایران در یونسکو گفت:
قدرت‌های غربی و انگلیس از یونسکو بدشان می‌آید و اگر تاسیس نشده بود دیگر اجازه تاسیس آن را نمی‌دادند. به این خاطر که یونسکو از کشورهای جهان سوم بر اساس اساسنامه خود حمایت می‌کند.
وی افزود: این قدرت‌ها در هر جایی درصدد بودند که قانون اساسی یونسکو را به نفع خود تغییر دهند به گونه‌ای که در سال ۲۰۱۹ نیز به جد در پی آن بودند که خوشبختانه موفق نشدند. در حال حاضر نیز همچنان به‌دنبال این هستند که قانون اساسی را به سمت قانون نیویورک (آمریکا) هدایت کنند.
سفیر اسبق ایران در یونسکو ادامه داد: سازمان یونسکو این‌گونه نیست که برای کشورها تصمیم‌گیری کنند. در واقع طبق اساسنامه، در جهت حفظ تنوع نظام‌های آموزشی، فرهنگی این سازمان حق ندارد مصوبه‌ای در سیستم داخلی آموزشی کشورها داشته باشد.
وی با تاکید بر لزوم آشنایی با سازمان یونسکو گفت: بسیار خوشحالم که این جلسه با حضور همکاران جوان کمیسیون ملی یونسکو- ایران و وزارت علوم پیرامون موضوعات یونسکو و در فضایی علمی و غیرنمایشی تشکیل شد که بی‌تردید موثر خواهد بود. چون با کمال تاسف باید بگویم گاهی این بنیه قوی کشور را با مباحث کاملا جدی به برنامههای صرفا نمایشی تقلیل می‌دهیم.
جلالی عنوان کرد: یونسکو زمانی که تاسیس شد، ایران از اولین کشورها بود که به عضویت آن درآمد و کمیسیون ملی یونسکو- ایران نیز از نخستین کمیسیون‌های ملی بود از این‌رو سابقه قوی و دیرینه‌ای در یونسکو داریم. اما متاسفانه در فضای کشور ما، آشنایی زیادی نسبت به یونسکو وجود ندارد و عده‌ای تصور می‌کنند یونسکو جایی برای برنامههای فرهنگی است البته یونسکو مظاهری مثل ثبت جهانی و فرهنگی دارد اما ذات این سازمان نیاز به شناخت تخصصی دارد که وزارت علوم متولی این امر تخصصی و علمی است و باید در جهت شناخت هر چه بهتر و درست از یونسکو گام‌های موثری بردارد.
وی بیان کرد: با توجه به عدم آشنایی با یونسکو بعضا خلط مباحثی ایجاد می‌شود که این به نفع یونسکو نیست. و بهتر است که ما در مرحله نخست نسبت به کشور خود و سیاست های کلی آن آگاهی پیدا کرده و بعد یونسکو را به‌درستی بشناسیم و بدانیم که این سازمان جهانی بعد از شوک جهانی جنگ جهانی دوم و برای دفاع از صلح تاسیس شد.
جلالی خاطر نشان کرد: علت قراردادن مرکز یونسکو در فرانسه و پاریس به‌خاطر انقلاب کبیر فرانسه و قدرت نظری این کشور بود.
وی با بیان اینکه قانون اساسی این سازمان جهانی نسبت به بسیاری از قوانین اساسی بین‌المللی درخشان و ارزنده است گفت: قوانین یونسکو بر اساس همبستگی اخلاقی و نظری است که این خود جای خوشوقتی دارد. چراکه در یونسکو آمریکایی‌ها بسیار تلاش کردند تا قوانین آن را به نفع خود عوض کنند و اصلاحیه‌های زیادی به آن وارد کنند که در بسیاری از موارد ناموفق و در برخی نیز موفق بودند.
کمتر در فضای بینالملل از دیپلماسی علمی و فناوری استفاده کرده‌ایم
همچنین پیمان صالحی، معاون پژوهشی وزارت علوم تحقیقات و فناوری در این نشست تخصصی گفت: آن‌گونه که شایسته است از ظرفیت علمی کشورمان در عرصه بین‌المللی استفاده نکرده‌ایم. وی تاکید کرد: حضور در عرصه‌های بین‌المللی تنها وظیفه وزارت امور خارجه نیست، در کنار این وزارتخانه باید سایر نهادهای علمی نیز حضور پیدا کنند.
صالحی با بیان اینکه دیپلماسی علمی و فناوری، برنامه‌ریزی جدی می‌خواهد گفت: کشورمان تمام اهرم‌هایی را که نیاز است در عرصه علمی داراست و بسیاری از سازمان‌های جهانی علاقه‌مند به ارتباط با کشورمان هستند اما ما کمتر در فضای بینالملل از دیپلماسی علمی و فناوری استفاده کرده‌ایم که بایستی این رویه تغییر پیدا کند.
وی ادامه داد: دیپلماسی علمی و فناوری این است که از مرزهای جغرافیای با علم عبور کنیم و باید با صدای رسا بگویم که کشورمان از حیث موضوعات علمی در رتبه‌های برتردنیا قرار دارد. چنان‌چه طبق آمارها، در سال ۲۰۲۲، هشتاد هزار مقاله علمی را در سطح جهانی به چاپ رساندیم.
صالحی افزود: کشورما با تحریم روبرو است و تحریم خارجی بی‌تردید تاثیرگذار است ولی ما باید در همین بحران، تسهیل رفت‌و‌آمد نخبگان علمی را فراهم کنیم و پیشانی علمی کشورمان را به دست عالمان بسپاریم.
وی با تاکید بر اینکه در تعاملات علمی نباید جنبه سیاسی و امنیتی محدود‌کننده باشد گفت: آنقدر نگرانی نباید از جامعه علمی داشته باشیم اگر قائل به ظرفیت علمی کشورمان هستیم لزومی ندارد در تبادلات علمی نگاه سیاسی داشته باشیم.
معاون پژوهشی وزارت علوم تحقیقات و فناوری اظهار داشت: افتخار می‌کنیم ایران از نظر تولید علم در جهان در رتبه پانزدهم قرار گرفته و میزان رشد علم ما از تمام کشورها بالاتر است. ضمن اینکه برای تسهیل روابط بین‌المللی باید از ظرفیت‌های علمی استفاده کرد؛ چراکه بسیاری از سازمان‌های بین‌المللی مشتاق برقراری رابطه با ایران هستند.
نگاه به سازمان‌های جهانی و یونسکو باید فرصت‌محور باشد
فواد ایزدی، عضو هیات علمی دانشگاه تهران گفت: ۲ نوع نگاه تهدیدمحور و فرصت‌محور به سازمان های بین المللی وجود دارد که باید نگاه به سازمان های جهانی و یونسکو فرصت محور باشد.
وی تاکید کرد: یونسکو فرصت خوبی برای جمهوری اسلامی ایران در عرصه بین‌المللی است که باید از این ظرفیت و توان به‌درستی بهره برد.
وی افزود: سازمان یونسکو به‌تدریج تبدیل به سازمانی شد که باعث اعتراض آمریکا و خروج آن از یونسکو شد و علت بازگشت دوباره آمریکا اهمیت یونسکو در سطح جهانی است که این اهمیت می‌تواند برگ برنده‌ای برای کشورهایی همچون ایران باشد.
عضو هیات علمی دانشگاه تهران با اشاره به نگاه تهدید محور و فرصت محور به سازمان های جهانی اشاره کرد و گفت: نگاه تهدیدمحور کشورمان را به جایی نمی‌رساند اگر بخواهیم صرفا با شعارهای انقلابی با این نهادها برخورد کنیم این امر منجر به دور شدن کشور از دستاوردهای جهانی می‌شود.
وی عنوان کرد: نمایندگان کشورها در سازمان یونسکو، بعضا انسان‌هایی فرهیخته هستند که در سیستم حاکمیتی خود تاثیرگذار هستند بنابراین باید با تولید محتوای درست در کشورمان، اطلاعات را با این نمایندگان به اشتراک بگذاریم تا موثر واقع شود.
ایزدی به چالش‌های حضور در عرصه بین‌المللی نیز اشاره کرد و گفت: برای حضور در سازمان‌های بین المللی از جمله یونسکو، توانمندی افراد در حوزه‌های علمی مهم است؛ نخبگان و نمایندگان باید در محیط‌های بین‌المللی به زبان‌های بین‌المللی برای ارتباط با کشورها آشنا باشندکه این اصل مهمی برای ایجاد تعاملات درست و حداکثری است.
عضو هیات علمی دانشگاه تهران ابراز داشت: روابط عمومی خوب و تعامل سازنده با کشورها هم یکی دیگر از مباحث قابل تامل است که باید به آن توجه ویژه شود. ضمن اینکه باید از دانشگاهیان نیز جهت حضور در عرصه‌های بین‌المللی درخواست شود؛ از این‌رو ایجاد فرصت‌های بین‌المللی در بحث دانش و کارگزاران دانشگاهی بحث مهمی است.
وی با بیان اینکه ایران برای حضور در سازمان‌های جهانی باید نقشه راهی جامع داشته باشد گفت: باید بین نهادهای گوناگون هماهنگی ایجاد شود و اکنون فرصت‌های خوبی در عرصه بین‌المللی داریم که باید با مرتفع کردن مشکلات داخلی از این فرصت‌ها به‌طور حداثری استفاده کنیم.
ایزدی در خاتمه خاطر نشان کرد: اکنون دنیا در حال تغییر است و سازمان‌های جهانی به سمتی می‌روند که بعد از ۴۰ سال، حرف کشور ما در دنیا شنیده می‌شود که نمونه آن در خصوص توقف جنگ علیه غزه بود.
فرهنگ،مرکزیت فعالیت‌های یونسکو در ارتقایِ انسجام اجتماعی و ارزش‌های انسانی است
رزانا جاناندره، نماینده دفتر منطقه‌ای یونسکو در تهران گفت:
فرهنگ مرکزیت فعالیت‌های یونسکو در راستای ارتقای انسجام اجتماعی، ارزش‌های انسانی و درک متقابل است.
وی اظهار داشت: از منظر یونسکو جهت دستیابی به اهداف سازمانی، ضروری است که کشورهای عضو، حمایت فعالی از جوامع روشن‌فکر و علمی و همچنین همکاری مردمی را داشته باشند و کمیسیون‌های ملی که طبق ماده VII قانون اساسی یونسکو تأسیس شده‌اند، به‌شکل تاثیرگذاری در ترویج اجرای این برنامه‌ها، از طریق مشارکت دادن این جوامع روشن‌فکر و علمی کمک‌کننده هستند.
وی افزود: همزمان، کمیسیون‌های ملی با شرکت در فعالیت‌های یونسکو به‌منظور پیشبرد دانش و درک متقابل مردم، به حفظ صلح و رفاه عمومی بشریت کمک می‌کنند. این موضوع انگیزه جدیدی به آموزش عمومی می‌دهد و فرهنگ‌ها را منتشر و موجب حفظ، افزایش و گسترش دانش می‌شود.
نماینده دفتر منطقه‌ای یونسکو در تهران با اشاره به اینکه کمیسیون ملی یونسکو در ایران، ذیل مدیریت جناب دکتر متکان به‌عنوان دبیرکل، است گفت: ایشان حضور دائمی یونسکو در جمهوری اسلامی ایران را تسهیل می‌کند و به تلاش این سازمان جهت نیل به ماموریتش از طریق ترویج همکاری‌های بین‌المللی کمک شایانی می‌کند.
وی بیان داشت: دفتر یونسکو در تهران همواره رابطه همکاری صمیمانه با کمیسیون ملی داشته و این موضوع به‌شکل قابل توجهی اجرای پروژه‌ها و فعالیت‌ها را در ایران تسهیل کرده است.
جاناندره با بیان اینکه یونسکو و کمیسیون ملی در بخش‌های مختلف، نقش اساسی را در پیشبرد اهداف جهانی یونسکو برای صلح و رفاه بشری ایفا می‌کنند گفت: در همین راستا این دو سازمان همکاری نزدیکی را با شرکای مختلف در جهت شناسایی و معرفی چالش‌ها از طریق رویکردهای چندرشته‌ای و دانش‌محور دارند.
وی ابراز داشت: یونسکو فعالانه در اجرای نقش حیاتی علم، فناوری و نوآوری در دستیابی به توسعه پایدار مشارکت می‌کند. شناسایی و معرفی چالش‌های جهانی مانند تغییرات اقلیمی و بیکاری جوانان نیازمند به پاسخگویی چندبخشی و مشارکتی دارد.
نماینده دفتر منطقه‌ای یونسکو در تهران خاطر نشان کرد: با توجه به این موضوع، تمرکز دفتر یونسکو در تهران بر تقویت دانش و ظرفیت‌های فراگیر در مدیریت پایدار منابع طبیعی، حفاظت از اکوسیستم و تاب‌آوری در مقابل سوانح طبیعی است. علاوه بر این، یونسکو به تقویت علوم آبی، نوآوری، آموزش، مدیریت، همکاری و حکمرانی مطلوب در جهان متغیر از نظر محیط‌زیستی در دستیابی به امنیت آبی متعهد است.
وی با اشاره به اینکه در زمینه آموزش، یونسکو نقش اساسی در پیشبرد فرصت‌های یادگیری فراگیر و باکیفیت برای همه ایفا می‌کند گفت: در این راستا فقط به آموزش رسمی اکتفا نمی‌کند بلکه به‌دنبال ترغیب یادگیری مادام‌العمر و ارتقای سواد است، یونسکو با فراهم‌سازی بستری برای کشورهای عضو جهت تبادل بهترین شیوه‌‍‌ها و رویکردهای نوآورانه، تلاشهای جمعی جهت تعالی آموزش را تسهیل می‌کند.
جاناندره تاکید کرد: فرهنگ، مرکزیت فعالیت‌های یونسکو در راستای ارتقای انسجام اجتماعی، ارزش‌های انسانی و درک متقابل است. یونسکو با بهره‌گیری از کنوانسیون‌های فرهنگی خود، به‌ویژه کنوانسیون میراث جهانی و میراث فرهنگی ناملموس و همکاری در موضوعات متعدد فرهنگی، هنری و میراثی، از مشارکت‌های بین‌المللی حمایت می‌کند.
نماینده دفتر منطقه‌ای یونسکو در تهران عنوان کرد: در خصوص ارتباطات و اطلاعات، سازمان میراث مکتوب مشترکمان را ترویج می‌کند و در جوامع فراگیر آگاهی ایجاد می‌کند که دسترسی جهانی به اطلاعات دارند و از فناوری‌های دیجیتال به گونه نوآورانه بهره می‌برند. همچنین در حوزه علوم اجتماعی و انسانی، یونسکو با حمایت از جوامع مختلف در رویارویی با چالش‌های معاصر از طریق ورزش، اخلاق و ابتکارات ترویج انسجام اجتماعی، ماموریتی انسان‌محور را غنا می‌بخشد.
وی با اشاره به اینکه پروژه‌های همکاری با همتایان ایرانی، با مشارکت صمیمانه کمیسیون ملی یونسکو در ایران، موفقیت‌آمیز بوده‌اند گفت: بر پایه این همکاری‌ها دفتر یونسکو در تهران تلاش می‌کند تا همکاری‌های خود را با جمهوری اسلامی ایران در سطح بین‌المللی گسترده‌تر کند.
جاناندره خاطر نشان کرد: دفتر یونسکو در تهران مشتاق ادامه همکاری نزدیک و موثر است.
پنل تخصصی بررسی چهل و دومین کنفرانس عمومی یونسکو(حکمرانی در عمل) برگزار شد
پس از سخنرانی‌ها، پنل تخصصی بررسی چهلودومین کنفرانس عمومی یونسکو (حکمرانی در عمل) برگزار شد که درآن علی اکبر متکان، معاون وزیر و دبیرکال کمیسیون ملی یونسکو- ایران، پیمان صالحی معاون پژوهشی وزارت علوم تحقیقات و فناوری، احمد جلالی سفیر اسبق ایران در یونسکو، فواد ایزدی عضو هیات علمی دانشگاه تهران و محمدصادق امامیان عضو هیات علمی دانشگاه امیرکبیر به بحث و بررسی درباره جنبه های مختلف یونسکو پرداختند.
یونسکو، آزمایشگاه ایده‌ها و برج مراقبت است
احمد جلالی، سفیر اسبق ایران در یونسکو در این پنل اظهار داشت: یونسکو دو عنوان در سازمان ملل دارد که یکی آزمایشگاه ایده‌ها و دیگری برج مراقبت است.
وی افزود: ایده‌هایی که در سطح جهان وجود دارد در این آزمایشگاه بررسی می‌شود تا به مرحله ایده‌سازی و تجاری‌سازی برسد. همچنین سازمان یونسکو برج مراقبت نظری سازمان ملل است و این سازمان را رصد می‌کند تا اندیشه‌هایی که در جهان است بحث و بررسی شود.
سفیر اسبق ایران در یونسکو تاکید کرد: سازمان یونسکو به مثابه یک سرمایه اجتماعی است و اگر ما در بازار ایده‌ها نباشیم نمی‌توانیم نسبت به ایده‌ها آشنا باشیم.
دریونسکو به روی همه باز است
علی‌اکبر متکان، معاون وزیر و دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو- ایران در این پنل تخصصی عنوان کرد: در یونسکو به روی همه باز است و ما در این زمینه تسهیل‌کننده ارتباط سازمانها هستیم.
وی با اشاره به اینکه آشنایی با سازمان یونسکو کم است گفت: به دلیل آشنایی ناکافی، موضوع سند ۲۰۳۰ به یونسکو نسبت داده شد که این موضوع خوشبختانه حل شد. اکنون مراجعین از دانشگاه‌ها برای شناخت این سازمان زیاد و علاقه‌ها به یونسکو بیشتر شده است.
دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو- ایران افزود: در این زمینه کارگاه‌های آموزشی و ترویجی نیاز است و ما آمادگی داریم در حوزه‌های گوناگون ورود کنیم.
لازم به ذکر است در این نشست معاونان و مدیران کمیسیون ملی یونسکو و برخی از روسای مراکز مقوله دوم یونسکو و تنی چند از صاحب‌نظران حوزه یونسکو و کارشناسان از جمله محمد حاج‌رسولی‌ها، مدیر مرکز منطقه ای مدیریت آب شهری، محمدمهدی جوادیان‌زاده، مدیر مرکز بین المللی قنات و سازه های تاریخی آبی، فهیمه فروغی، نماینده مرکز منطقه‌ای آموزش و پژوهش در حوزه اقیانوس‌شناسی در غرب آسیا، حمید نوری، مدیر مرکز بین المللی مدیریت جامع آبخیزداری و منابع زیستی برای مناطق خشک و نیمه خشک، کامبد امینی، مدیر مرکز منطقه ای آموزشی و تحقیقاتی مدیریت خطرپذیری و تاب‌آوری زلزله برای غرب و مرکز آسیا و ثمانه یزدانی، معاون بینالملل و مدیر گروه علوم اجتماعی، امیرسعید کریمی، معاون مطالعاتی، پیمانه پورهادی، مدیر گروه آموزش، سحر احمدی‌زاده مدیر گروه علوم طبیعی، علی فلک‌‌پور، مدیر گروه ارتباطات و اطلاعات، فروغ رضایی، کارشناس بینالملل و زهره فضلی، کارشناس معاونت مطالعاتی کمیسیون ملی یونسکو- ایران نیز حضور داشتند.
