شبکۀ جهانی جادۀ ابریشم یونسکو

در سال ۱۳۶۷ (۱۹۹۸) یونسکو طرح «جاده‌های ابریشم، جاده‌های گفتگو» را برای یک دهه آغاز کرد که شمار زیادی از کشورهای آسیایی و از جمله، ایران در آن مشارکت داشتند. در آن زمان ایران از فعالان اصلی پیشبرد آن طرح بود و کنفرانس‌هایی در تهران، مشهد و اصفهان نیز برگزار شد.

در سال ۱۳۹۰ (۲۰۱۱) موضوع جاده ابریشم با شعار «گفتگو،» «تنوع» و «توسعه» دوباره مورد توجه سازمان یونسکو قرار گرفت که شماری از کشورها از جمله ایران، چین، کره جنوبی، ژاپن، ترکیه، جمهوری آذربایجان، قزاقستان، قرقیزستان، ازبکستان، تاجیکستان، عمان، آلمان، روسیه و اسپانیا در احیای آن نقش موثری داشتند. در سال ۱۳۹۲ (۲۰۱۳) نخستین نشست بین‌المللی با موضوع «جادۀ بزرگ ابریشم» با مشارکت سازمان یونسکو در شهر آلماتی قزاقستان و حضور پژوهشگرانی از کشورهای آسیایی و اروپایی برگزار شد. در بهار ۱۳۹۴ (۲۰۱۵) شبکۀ بین‌المللی اینترنتی جادۀ ابریشم سازمان یونسکو رسماً با عنوان UNESCO International Network for the Silk Road Online Platform آغاز به کار کرد. از این زمان بر شمار کشورهای آسیایی، آفریقایی و اروپایی فعال در شبکه افزوده شد و مصر، گرجستان، افغانستان، عراق، مغولستان و هند نیز به عضویت آن درآمدند. از هر کشور یک نماینده توسط گروه فرهنگ کمیسیون ملی یونسکو انتخاب می‌شود که رابط کمیسیون ملی در زمینۀ جادۀ ابریشم با دفتر شبکۀ جادۀ ابریشم در سازمان یونسکو باشد.

راه‌اندازی و تهیه داده‌های پایگاه اینترنتی جادۀ ابریشم در یونسکو، مهمترین هدف این شبکه بوده است. این پایگاه به نام بانک علمی مقالات و کتاب‌ها، رویدادها و اخبار مربوط به همایش‌های ملی و بین‌المللی، میراث طبیعی و فرهنگی ملموس و ناملموس، میراث مکتوب، و آثار در پیوند با جاده‌های تجاری و فرهنگی کهن، هنرها، آداب و رسوم، موزه‌ها و هر آنچه به گونه‌ای دربارۀ جادۀ ابریشم آگاهی‌بخشی نماید را منتشر می‌کند.

در خرداد ۱۳۹۴ (می ۲۰۱۵) نخستین نشست نمایندگان برای ارائه دستاوردهای تحقیقاتی و تنظیم اعلامیۀ یونسکو در شهر شی‌آن چین برگزار شد. در اسفندماه ۱۳۹۴ نیز کمیتۀ راهبردی شبکۀ کشورهای جادۀ ابریشم با عضویت پنج عضو اصلی ایران، چین، کرۀ جنوبی، ترکیه و عمان تشکیل شد که مقدمات نشست دوم نمایندگان را در خردادماه ۱۳۹۵ در شهر والنسیا در کشور اسپانیا فراهم آوردند. نشست دوم با حضور دو سخنران کلیدی (فدریکو مایور دبیرکل اسبق یونسکو و احمد جلالی سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در یونسکو) برگزار شد و در آن سیاست‌گذاری‌ها و اقدامات پایگاه اینترنتی جادۀ ابریشم بررسی شد. سومین نشست نمایندگان در اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۶ (می ۲۰۱۷) در باکو پایتخت جمهوری آذربایجان همزمان با چهارمین نشست بین‌المللی گفتگوی میان‌فرهنگی برگزار شد که حاصل آن همکاری نمایندگان با شبکه برای ایجاد و توسعۀ اطلس تعاملات فرهنگی جادۀ ابریشم بود. در پی آن، نخستین نشست برای ارائۀ راهکارها و راهنمایی‌ها در تدوین این اطلس در خردادماه ۱۳۹۶ در شهر پکن برگزار شد.

اطلس تعاملات فرهنگی جادۀ ابریشم با هدف معرفی قابلیت‌های فرهنگی و تمدنی و از آن میان میراث مشترک جوامع و سرزمین‌ها تدوین خواهد شد. در این اطلس نوشتارهایی کوتاه، مستنداتی در قالب عکس، فیلم، نقشه و… ارائه خواهد شد که برخی از موضوعات آن عبارتند از: مشاهیر علمی و فرهنگی، جشن‌ها، میراث جهانی (فرهنگی: ملموس، ناملموس، مکتوب و طبیعی)، موزه‌ها، شهرها، هنرها و صنایع سنتی و بومی، زبان‌ها و گویش‌ها، اقوام، مولفه‌های فرهنگی و هویتی، ادیان و مذاهب، اماکن فرهنگی، گردشگری و… همچنین علاقه‌مندان می‌توانند اطلاعات مربوط به موضوعات فوق در محل زندگی خود را با تصویر و فیلم و به زبان انگلیسی به این پایگاه برای بررسی و انتشار ارسال کنند.