پیام مدیرکل یونسکو به مناسبت روز جهانی آب: آب‌های بین مرزی ۲۲ مارس ۲۰۰۹
حقایق و مسائل ژئوپولیتیکی این موضوع را پیچیده‌ترمی‌کند. رودها، دریاچه‌ها و سفره‌های آب زیرزمینی بدون توجه به مرزهای جغرافیایی/ملی در جریان‌اند. تاکنون چیزی حدود ۲۷۶ منبع بین‌مرزی آب سطحی و ۲۷۳ سفره بین‌مرزی آب زیرزمینی شناسایی شده است، ضمن اینکه حدود ۴۰ درصد از جمعیت جهان نیز در محوطه‌های اطراف آب‌های بین مرزی سکونت دارند. رقابت بر سر آب در این مناطق حتی شدیدتر است و غالباً به تنش‌هایی جدی میان گروه‌های متعدد مصرف‌کنندگان منجر می‌شود. برخی از این تنش‌ها حتی پیش نمایشی از جنگ‌های آینده برای آب است و البته نگران‌کننده.
روز جهانی آب در سال ۲۰۰۹ فرصتی برای افزایش آگاهی‌ها از خطرات یاد شده است. با این حال زمان آن رسیده است که آب را عاملی جز وسیله‌ای برای جنگ و رقابت در نظر بگیریم.
اگر در نحوه مصرف و به اشتراک گذاردن منابع آب خود، عاقلانه و از روی عدالت تصمیم بگیریم، آب می‌تواند تسهیل‌کننده صلح و همکاری‌های بین‌المللی نیز باشد.
آب را می‌توان منبعی چند بعدی دانست، منبعی که فرصت‌هایی فراهم می‌آورد تا مزایای جدیدتر و بیشتری با هدف رفع مشکلات ذی‌نفعان و برآوردن منافع آنان به اشتراک گذاشته شود. زمانی که برای مدیریت آب‌های مشترک از ابزارهای مناسب مانند همکاری، بردباری و احترام متقابل استفاده شود، این آب‌ها می‌تواند مسیری امن را برای دستیابی به توسعه پایدار و مسالمت‌آمیز اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و بوم‌شناختی هموار سازد. بنابراین، منافع ناشی از همکاری‌های مبتنی بر آب می‌تواند و باید بسیار بیشتر از منافع حاصل از مدیریت آب باشد.
تجارب گذشته نشانگر آن است که برای گروه‌های دارای منافع متفاوت استفاده مسالمت‌آمیز از یک منبع مشترک امکان‌پذیر است. آنچه اهمیت دارد چگونگی مدیریت منصفانه منابع مشترک است، به گونه‌ای که همه به آب کافی و با کیفیت دسترسی داشته باشند.
برای دستیابی به این هدف و کمک به ذی‌نفعان متعدد برای رویارویی سازنده با مشکلات حساس آب است که یونسکو برنامه “از درگیری بالقوه تا توان همکاری” (PCCP) را تدوین کرد. این برنامه در سال ۲۰۰۱ و با هدف افزایش ظرفیت‌های تصمیم‌گیران، سیاست‌مداران، متخصصان حوزه آب و دیگر شرکای اصلی این حوزه برای پیش‌بینی، پیشگیری و رفع درگیری‌های به‌وجود آمده تدوین شد.
با تکیه بر مطالعات موردی انجام شده از همکاری‌های موفق، این برنامه بر آن است تا تغییری در فرهنگ مدیریت آب شیرین از مدیریت رقابت محور به مدیریت مشارکت محور و درک و همکاری‌های متقابل ایجاد کند.
دیگر اکنون نیازی به بیانیه و اعلامیه نداریم. اکنون اولویت با عمل است. اکنون لازم است تعهدات سیاسی و ظرفیت‌های انسانی را بسیج کنیم و افزایش دهیم و با تکیه بر حسن‌نیت متضمن آن شویم که پیش‌گویی‌های انجام شده از بحران‌های رو به ازدیاد آب به واقعیت نپیوندد.
آب، همانند قبل، می‌تواند و باید عاملی برای پیوند میان مردمان باشد و نه عاملی برای جدایی.