منظر فرهنگی هورامان/ اورامانات (۲۰۲۱)
هورامان یا اورامانات نام منطقه‌ای تاریخی با بافت پلکانی و آداب و رسوم خاص است که بخش‌هایی از شهرستان‌های سروآباد، سنندج و کامیاران استان کردستان و شهرستان‌های پاوه، جوانرود، نودشه و نوسود استان کرمانشاه را شامل می‌شود.
معماری هورامان/ اورامانات کاملاً با کوهستان انطباق یافته و متکی بر ساخت و ساز با استفاده از سنگ و بصورت خشکه‌چین است و خانه‌ها در روستاهای منطقه با توجه به شیب تند دامنه‌های صخره‌ای به صورت پلکانی ساخته شده است، خانه‌ها در اکثر موارد در دو طبقه ساخته شده و براساس معیشت فضاهای خانه‌ها با یکدیگر متفاوت است و خانه‌های افراد باغ‌دار، کشاورز، دامدار کمابیش با هم متفاوت است، در بسیاری از موارد طبقه همکف به محل نگهداری گله و انبار اختصاص دارد، فضای اصلی مسکونی در طبقه بالاتر واقع است و از بخش‌های مختلفی تشکیل می‌شود. ساکنان این منطقه نیز به گویش هورامی سخن می‌گویند.
تاریخ ثبت جهانی: ۲۰۲۱ – به عنوان بیست و ششمین اثر ثبت شده کشورمان در فهرست میراث جهانی یونسکو.