در مورد پروفسور یوسف ثبوتی
یوسف ثبوتی فیزیکدان سرشناس ایرانی و مؤسس مرکز تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان، در اول شهریور ماه ۱۳۱۱ در خانوادهای فرهنگی درشهرزنجان به دنیا آمد. وی پس ازاتمام تحصیلات مقدماتی خود در زادگاهش در سال ۱۳۲۹ به طورهمزمان در ۲ دانشگاه تهران پذیرفته شد .
به دلیل علاقه وافربه فیزیک، این رشته را برای ادامه تحصیل انتخاب کرد. ثبوتی دردوران دانشگاه با توفانهای سیاسی شدید سالهای ۱۳۲۹ تا ۱۳۳۳ همراه بود. وی پس از پایان تحصیلاتش در آزمون نقشه برداری قبول شد .
به صورت رایگان به یاری دکترحسین کشی افشارشتافت. وی پس از چندی با معرفی وی به دانشگاه تورنتودر کانادا عزیمت کرد و موفق شد که درجه کارشناسی ارشد را ازآن دانشگاه دریافت کند. ثبوتی پس ازآن به دانشگاه شیکاگو راه یافت وبه تحصیل اخترفیزیک نزد استادان صاحبنام پرداخت.
او در سال ۱۳۴۲مدرک دکتری تخصصی خود را دراین رشته دریافت کرد. برای تدریس با سمت استادیاری رهسپاردانشگاه نیوکاسل درانگلستان شد. دکتر ثبوتی پس ازمدتی به ایران بازگشت وچندی بعد با سمت دانشیاری دردانشگاه شیراز به کارمشغول شد. فعالیت وی دردانشگاه شیرازسرآغازتحولات جدیدی دردستگاه آموزش عالی ایران بود. همچنین وی از بدو تأسیس فرهنگستان علوم از اعضای پیوسته این فرهنگستان است و در سالهای ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۸ در سه دوره ریاست گروه علوم پایه فرهنگستان علوم را به عهده داشتهاست.
کتابهای منتشر شده وی:
از استاد ثبوتی بیش از۵۰ مقاله پژوهشی درمجلات علمی بینالمللی منتشر شده است. و کتابهای ایشان عبارتند از:
نسبیت خاص و عام
تحول ستارگان
فیزیک گرما
زمین گرم
کلام استاد
حرف زیادی برای گفتن ندارم. گفته بودند قرار است وزیر علوم در این مراسم حضور داشته باشند اما گویا در هیات وزیران حضور دارند و نرسیدند. زلفیگل را از سالهای پیش میشناسم از اینرو ۲ مطلب را به اختصار یادآوری میکنم. بر این باورم دانشگاهیان ما وظایف خود را با توجه به امکانات در اختیارشان خوب انجام میدهند و تاکنون فسادهای بزرگ مالی و سازمانی از دانشگاه و دانشگاهیان گزارش نشده است. بر این باورم که دانشگاهها در درون خود آلودگیها را از خود دور میکنند. مواردی که در دانشگاه ناهنجاری بوده، دانشگاه مجال عرض اندام به آن ناهنجاری را نداده است. دانشگاهیان بیآلایش هستند و اگر این روند در نهادهای مختلف بود، بسیاری از مشکلات وجود نداشت. اما یک ایراد اساسی در دانشگاهها دیده میشود که دانشگاهیان ما خودزنی میکنند و بیش از همه به نقاط ضعف خود میپردازند و کمتر نقاط قوتشان بیان میشود.
توصیه من به دانشگاهیان این است که زبان به بدی نگوییم؛ انتقاد کردن لازم و خوب است اما عیبجویی انتقاد نیست. اگر وزیر علوم در اینجا بود، می گفتم دانشگاهیان جوانی را با خون دل تحویل جامعه علمی میدهیم اما متاسفانه توانایی نگهداریشان را نداریم. استاد جوان ما با حقوق ماهانه قادر به تامین مسکن نیست؛ بسیاری از اساتید سه ساعت در مسیر رفتوبرگشت به خانه خود هستند و اگر در نزدیکی دانشگاه، فضایی برای آنان فراهم میشد میتوانستند این وقت را صرف آموزش به دانشجویان کنند.
گفتار درباره استاد
حجتالله ایوبی، دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو- ایران
استاد ثبوتی را با مقالههای متعدد، نشانهای فراوان، مدالهای ملی و جهانی میشناسیم و میشناسند. اما آن جنبه ارزشمند برای همه ما، تلاش این مرد بزرگ برای همگانی کردن علم و دسترسی دیگران به علم است. این مرد یک عمر کوشید و نهادهای بسیار ماندگار و بزرگی را تاسیس کرد. نظام آموزشی امروز را مرهون استاد هستیم، او نظام ترمی را راهاندازی کرد که به ارزیابی سریع مدارک فارغالتحصیلان کمک کرد تا به جایجای جهان برای ادامه تحصیل بروند.
این استاد فرهیخته از زنجان برخاست، به تهران آمد و به کشورهای مختلف رفت. بازگشت و پروژههای بزرگ ملی را اجرا کرد اما زادگاهش را فراموش نکرد. این صفت خوبی است که بزرگان علم و ادب و فرهنگ بازگردند و زادگاه خود را ارتقا دهند و استاد ثبوتی این کار را به تمام انجام داد. وجود چنین استادانی پرچم علم و دانش در جمهوری اسلامی ایران همیشه برافراشته است و برافراشته خواهد ماند.
غلامعلی حدادعادل، رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی
من بیشترین تاثیر را نه فقط در دوره کارشناسی ارشد بلکه در تمام دوران تحصیلم در فیزیک، از نظر علمی، انضباط علمی و شخصیت علمی از دکتر ثبوتی گرفتم. ایشان کاملا دانشجوپروری میکرد. همیشه در برابر او، خود را یک دانشجوی ساده در برابر استاد میدیدیم و میبینم.
علیرضا منادی سپیدان، رئیس کمیسیون اموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی
رصدخانه ملی، ایجاد فیزیک نوین در ایران، تحول علمی در کشور، مطرح کردن بهروز مسائل علمی برای دانشجویان و شخصیتهای بزرگی چون نصیری قیداری و دیگر دانشمندان را تحویل جامعه دادن، نمادی از اندیشه یک مرد بزرگی مانند پروفسور یوسف ثبوتی است. پرفسور ثبوتی دانشگاهی را ساخت که دیوار نداشت و بر این اصل معتقد بود که دانشگاه نباید دیوار داشته باشد.
سعداله نصیری قیداری، رئیس دانشگاه شهید بهشتی
دکتر ثبوتی پدر معنوی من است و همیشه به ۴۴ سال شاگردی او افتخار کرده، میکنم و خواهم کرد. بودن با دکتر ثبوتی، هر وقت که امکانپذیر باشد، برای من بهترین لحظات است. استاد برای هر کار نوآورانه خود در زندگی علمیاش، یک هدف مطلوب بر اساس آسیبشناسی وضع موجود و دیدگاه آیندهنگر خاص خود ترسیم کرده و با عزمی استوار و ارادهای خللناپذیر بر هر مانعی در رسیدن به آن فائق آمد. اقداماتی مانند تاسیس رصدخانه ابوریحان بیرونی، همکاری در راهاندازی کتابخانه منطقهای در دانشگاه شیراز، راهاندازی مقاطع فوقلیسانس و دکترای فیزیک، راهاندازی انجمن نجوم ایران، احیای فعالیتهای انجمن فیزیک ایران، تدوین درسنامههای جدید، اجرای نظام ترمی واحدی در دانشگاهها، تاسیس پژوهشکده تغییرات اقلیم و… بخشی از تلاشهای او بر اساس نیازسنجی، داشتن طرح و سماجت در رسیدن به آن است.
سید محمود دعایی، مدیر مسئول روزنامه اطلاعات
من استثنایی در این جمع هستم چون نه دانشگاهی هستم و نه توفیق بهرهگیری علمی از محضر بزرگان را داشتم اما سعادت حقشناسی داشتم. آن زمان که عدهای استاد ثبوتی را به انزوا برده بودند، آیتالله یحیی عابدی سفارش او را به ما کرد. ما سعی کردیم دستاوردهای ارجمند و ارزشمند او را انعکاس دهیم. پس از آن من به ایشان ارادت پیدا کردم من توفیق داشتهام که حق و حرمت خیلی از بزرگان را نگهدارم.