آموزش برای توسعه پایدار، رویکردی از آموزش است که در جستجوی توانمندسازی مردم برای پذیرش مسئولیت برای ایجاد آینده ای پایدار میباشد. این برنامه که پیرو تصویب قطعنامه ۲۵۴/۵۷ مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سال ۲۰۰۲ مبنی بر تعیین دهه ۲۰۱۴-۲۰۰۵ به عنوان “دهه آموزش برای توسعه پایدار” در یونسکو طراحی شد، شامل ابعاد اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و زیستمحیطی است که در همه آنها، آموزش به عنوان رکن و ابزار اصلی به منظور تحقق اهداف برنامه در نظر گرفته شد. این برنامه حدود سی و سه مقوله را در بر میگیرد که برخی از آنها عبارت است از:
حاکمیت مناسب، عدالت جنسیتی، صلح، حقوق بشر، دسترسی به آموزش، مبارزه با مواد مخدر، حفظ میراث فرهنگی و دانش سنتی و بومی، شهرنشینی، فقر و امنیت غذایی، تغییرات آب و هوا، بلایای طبیعی و موارد دیگر.
لازمه آموزش برای توسعه پایدار این است که:
۱- به دانشآموزان و جوانان بهگونهای آموزش دهیم که بتوانند از آینده، تصویر بهتری ترسیم کنند.
۲- بستری فراهم شود که مردم در سطوح مختلف و با توانمندیهای متفاوت بتوانند قدرت تفکر نقادانه داشته باشند.
۳- لازمه این نوع آموزش، ایجاد تفکر سیستمی است، به این معنی که بین سازمانها و نهادهای ذیربط همافزایی ایجاد شود؛ زیرا توسعه پایدار مفهومی چندبخشی است و به این دلیل نیازمند فهم و درک بین بخشی و بین سازمانی است.
علاوه بر این موارد، ایجاد مشارکت و همکاری درونسازمانی، مشارکت در تصمیمگیری و تصمیمسازی، آگاهسازی و مسئولیتپذیری، داشتن تفکر نقادانه بومی و محلی همراه با چشمانداز جهانی و نیز توجه به یادگیری مادامالعمر از دیگر الزامات آموزش برای توسعه پایدار است. یونسکو نیز به عنوان یک سازمان پیشرو در هدایت دهه آموزش برای توسعه پایدار ملل متحد (۲۰۱۴-۲۰۰۵) در نظر گرفته شد و در سال ۲۰۱۴ با برگزاری کنفرانسی در حوزه آموزش برای توسعه پایدار در آیچی ناگویای ژاپن، پایان دهه و آغاز جنبشی دیگر برای تداوم برنامه مذکور را با عنوان برنامه اقدام جهانی Global Action Program (GAP) برای سالهای پسا ۲۰۱۵ اعلام کرد.
از مهمترین نشستهای کمیسیون ملی یونسکو در زمینه آموزش برای توسعه پایدار به شرح زیر میباشد:
- برگزاری کارگاه ملی پیشرفتهای جمهوری اسلامی ایران در زمینه آموزش برای توسعه پایدار و رویکرد کشوری تا پایان ۲۰۱۳ (تهران، ۱۳۸۹)
- برگزاری کنفرانس ملی ارزیابی پیشرفت در مولفههای مختلف آموزش برای توسعه پایدار در ایران (تهران، ۱۳۹۳)