تهران شهر یادگیرنده

تهران پانزدهمین شهر پرجمعیت جهان با مساحت ۷۳۰ کیلومتر مربّع است که به همراه توابع خود جمعیتی بالغ بر ۱۴ میلیون نفر دارد. این شهر به لحاظ بزرگی بیست و هشتمین شهر دنیا است که تراکم جمعیت آن بین ده هزار و هفتصد تا بیش از یازده هزار نفر در هر کیلومتر مربع است.

 

جغرافیا

---

تهران به ۲۲ منطقه و ۱۱۲ ناحیه (شامل ری و تجریش) تقسیم شده و نماد آن برج آزادی و برج میلاد است. این شهر در فهرست گرانترین شهر‌های دنیا محسوب می‌شود، ولی به لحاظ کیفیت زندگی از استاندارد‌های مطلوب برخوردار نیست.

این شهر در دوره حکومت آغامحمدخان قاجار، به پایتختی برگزیده شد؛ شهری که در پهن‌های بین دو وادی کوه و کویر و در دامنه‌های جنوبی البرز گسترده شده و ۱۱۹۰ متر از سطح دریا ارتفاع دارد. تهران از سمت جنوب به کوه‌های ری و بیبی شهربانو و دشت‌های هموار شهریار و ورامین و از شمال به واسطه کوهستان محصور شده است.

 کوهستان شمالی تهران که بلندترین قله این کوهستان – توچال – با ۳۹۳۳ متر بر تمام فضای شهر مشرف است. دومین منطقه، دامنه‌های البرز است؛ که به تپه ماهور‌ها و دره‌های اوین، درکه، نیاوران، حصارک و سوهانک منتهی میشود و همواره خیل عظیمی از جمعیت را بسوی خود فرامیخواند. منطقه سوم دشتی است که تهران بر آن گسترده شده و دارای شیب ملایمی با جهت شمالی- جنوبی است.

فضای جغرافیایی شهر تهران در کوه و دشت به وسیله دو رود کرج در غرب و جاجرود در شرق مشخص میشود که در نزدیکی کویر نمک در جنوب شرقی تهران به یکدیگر میپیوندند. آب و هوای تهران در مناطق کوهستانی شمال اندکی مرطوب و معتدل است و با گسترش رو به جنوب گرم و خشک میشود.

 

حداکثر و حداقل مطلق درجه حرارت تهران ۴۱ تا ۶- درجه سانتی گراد است و میزان بارندگی سالیانه آن در حدود ۳۲۷ میلی متر می‌باشد. تهران در سال ۴۰ روز یخبندان دارد. این شهر از نظر زمین لرزه جزء نواحی پر زیان (۸ تا ۱۰ درجه مرکالی) به شمار می‌آید.

یکی از مسائل مهم شهر تهران موضوع تأمین آب شرب است که آب تهران توسط رودخانه‌های اصلی کرج، جاجرود و لار تامین می‌شود.

تهران که بزرگترین و مهمترین شهر ایران است، موقعیت ویژه سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و جغرافیایی دارد که سبب شده بسیاری از مردم کشور (برای کار، تحصیل، درمان، انجام امور اداری، خرید یا فروش کالا و تفریح) به این شهر آمده و تدریجاً در آن ساکن شوند.

آبادانی تهران با ویرانی ری آغاز شد. دو بار حمله مغولان به ری و گریز مردم به مناطق اطراف باعث آبادانی مناطقی، چون تهران گردید. دوره جدید شهرنشینی در تهران از سال ۱۳۰۰ هجری شمسی آغاز می‌شود که رشد سریع و دگرگونی‌های چشمگیری را باعث گردید. این دوره خود به چهار مقطع اساسی تقسیم می‌شود. سال‌های بین ۱۳۰۰ تا ۱۳۲۰ خورشیدی که طی این سال‌ها تمامی خندق‌ها و دروازه‌ها برداشته شدند و بجای آنها، بلوار، خیابان و ساختمان‌های جدیدی مانند ایستگاه راه آهن، ساختمان وزارت امور خارجه، باشگاه افسران، دانشکده افسری، شهربانی کل کشور، بانک ملی ایران و … احداث گردید و چهره نا منظم تهران شکلی کمابیش منظم و هندسی یافت.

 

تهران اول بار حدود ۲۰۰ سال پیش توسط آغا محمدخان قاجار به عنوان پایتخت ایران برگزیده شد. تقریبا بیشتر عمارت‌ها و ابنیه قدیمی تهران که امروز بخشی از میراث فرهنگی ایران را شامل می‌شود متعلق به همان دوره و یا عهد صفوی است.

تهران دارای ۶۳۱ پارک (بوستان) است که از میان آن‌ها ۴ پارک جنگلی به مساحت ۴۰۰۰ هکتار و ۶۲۷ پارک به مساحت ۱۱۳۰ هکتار بالغ است. ۹ فرهنگسرا، ۴۳ خانه فرهنگ، ۲۹ کتابخانه، ۲۲ نگارخانه و ۳۶ امامزاده از سرمایه‌های فرهنگی شهر تهران به شمار می‌آیند.