اولین و نخستین به مفهوم آغازگر و آغاز یک پدیده یا هر رویدادی از اهمیتی ویژه در فرهنگ بشری برخوردار است. سرزمینی همانند ایران که در مسیر راههای ارتباطی شرق، غرب و جنوب و شمال تمدن های باستانی و امروزین قرار گرفته بعنوان یک چهارراه تاریخی محل دادو ستد و تعامل فرهنگی در تمامی طول تاریخ سکونت انسان در این منطقه بوده است. بالاخص در دو قرن نوزده و بیست میلادی که به لحاظ کثرت و کیفیت شاید انسان مهمترین تحولات بشری را شاهد بوده است. بسیاری ازین تحولات و رویدادهای جدید از طریق ارتباطات گوناگون از تجارت ، سیاست و … به سرزمین ایران آمده و در اینجا قوام یافته و شروع شده و گسترش یافته است. به همین دلیل سرزمین ایران بخصوص شهرهایی که محل ارتباط و دروازه‌های ورود و خروج بوده‌اند و پایتخت که خود مهمترین مکان ورود و خروج تحولات جدید است شاهد بسیاری از این اولین ها و برگرفته از فرهنگ و تمدن کشورهای دیگر بوده است. البته یکی از ویژگیهای فرهنگ ایرانی آن است که هر پدیده ای را به شکل و صورت ایرانی آن در آورده و سپس در سرزمین مادری آن را قوام می‌بخشد. بنابراین ما شاهد اولین مدارس نوین، کتابخانه‌های جدید در کنار کتابخانه‌های قدیمی و مداراس قدیمی بوده‌ایم اما اگر به دوران گذشته و باستان برگردیم همانطور که گفتیم اولین پدیده از اهمیتی ویژه برخوردار است مثلا نخستین گندمی که اهلی شده یا نخستین آثار به جا مانده در غاری که نشانگر اهلی شدن حیوانی می باشد و به هر صورت این اولین های قدیمی در ایران بوده و تا امروز نیز شاهد تغییر و تحولات بسیار در آن بوده ایم. به هر شکل از نقطه نظرهای گوناگون ما دو صورت اولین داریم، یکی اولین بصورت ملی و حتی در شکل تمدن بشری و دومی آن اولین در قالب محلی، شهری یا منطقه‌ای. از هر دو منظر ما اولین‌ها را ثبت می‌کنیم. پس اگر بخواهیم بطور خلاصه به موضوع بنگریم اولین از دیدگاه تاریخ و تمدن بشری، اولین از زاویه آغاز آن پدیده اجتماعی و فرهنگی در سرزمین ایران و نخستین آن پدیده‌ها در هرجای شهر یا روستا. و بدین ترتیب ما شاهد جدولی از اولین‌ها می‌گردیم. جدولی که از یک طرف طول زمان و از طرفی دیگر موقعیت مکانی و محلی را برای ما نشان می‌دهد.برای ارائه و توضیح این اولین در هر ناحیه باید از اسناد تصویری و میدانی در کنار اسناد کتابخانه‌ای و شفاهی استفاده کرده و بصورت گزارشی مبسوط آن را ارائه نمود تا ما بتوانیم این اولین را در قالب مطرح شده در جدول اولین‌های کمیسیون ملی یونسکو ایران بیاوریم.

لازم به ذکر است که جهت قبول ثبت اثر، تاییدیه یکی از مراکز ذیل ضروری می‌باشد:
– معاونت میراث فرهنگی وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و شعب آن در سطح کشور
– اداره کل موزه‌ها
– اداره کل ثبت آثار
– یکی از پژوهشکده‌های پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری
پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
– سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران
– فرهنگسنان هنر
– فرهنگستان زبان و ادب فارسی
– فرهنگستان علوم
– فرهنگستان پزشکی
– مرکز مطالعات منطقه‌ای پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس در آسیای غربی و مرکزی
– ایکوموس ایران
– ایکوم ایران
– بنیاد ایران‌شناسی و شعب آن در سطح کشور

فرم ثبت‌نام اثر ملموس برای ثبت در فهرست اولین‌ها
فرم ثبت نام میراث ناملموس برای ثبت در فهرست اولین‌ها