نوغانداری و ابریشم‌بافی مشترک با افغانستان، آذربایجان، ترکیه، تاجیکستان، ترکمنستان و ازبکستان (۱۴۰۱)
پرونده چندملیتی «پرورش کرم ابریشم و تولید سنتی ابریشم برای بافندگی» به‌نام ایران، افغانستان، آذربایجان، ترکیه، تاجیکستان، ترکمنستان و ازبکستان در یونسکو ثبت شد و به این ترتیب، شمار میراث ناملموس ایران در فهرست یونسکو به عدد ۲۱ رسید.
این پرونده چندملیتی در هفدهمین کمیته بین‌الدولی پاسداری از میراث ناملموس یونسکو که در شهر رباط مراکش برگزار شده بود، بررسی شد. این میراث ناملموس بیست‌ویکمین عنصر ایران است که به‌شکل پرونده چندملیتی وارد فهرست جهانی میراث ناملموس یونسکو شده است. دانش و مهارت بومی تولید ابریشم در ایران دی سال ۱۳۹۶ در فهرست «ملی» میراث ناملموس ثبت شده است و در نهایت در قالب پرونده چندملیتی در همکاری مشترک ایران، افغانستان، آذربایجان، ترکیه، تاجیکستان، ترکمنستان و ازبکستان به رأی یونسکو گذاشته شد.
نوغانداری و ابریشم‌بافی در گذشته به‌ویژه به‌عنوان یک صنایع دستی پایه‌ای و پراهمیت در سطح استان گلستان رواج داشت و روزگاری در اقتصاد خانواده و منطقه سهم بسزایی داشت، اما در چند سال اخیر از رونق افتاده است.
براساس مدارک و شواهد تاریخی، ریشه نوغانداری و تولید ابریشم دست‌بافت به چین برمی‌گردد و قدمت آن را به ۲۶۵۰ قبل از میلاد نسبت داده‌اند. جاده ابریشم در انتقال این دانش و مهارت به کشورهایی که در مسیر این جاده قرار داشتند، نقش بسزایی داشت. ایران، از جمله کشورهایی بود که در زمینه تولید پیله و ابریشم دارای شهرت جهانی بود، به‌طوری‌که در قرون پنجم و ششم میلادی یعنی دوره سلطنت ساسانیان این صنعت رونق چشمگیری داشت.
نوغانداری و ابریشم‌کشی عبارت است از نگهداری از کرم ابریشم و تبدیل پیله ابریشم به نخ ابریشم به‌وسیله دست؛ در ابریشم‌کشی سنتی، نوغان‌داران هنگامی‌که کرم‌‌های ابریشم رشد کافی کرده و به‌دور خود پیله بستند، پیلهها را جمع و تمیز کرده و پیلهها را داخل دیگ‌‌های آب جوش می‌‌ریزند و با دستگاه‌‌های گردان و با کمک دست، پیلهها را به‌صورت نخ ابریشم درمی‌‌آورند و از آن برای پارچه‌های حریر قیمتی و قالی ابریشم و… استفاده می‌کنند.
