دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو ایران: جنگل‌های “دیزمار”؛ هنوز ثبت جهانی نشده است/ جزئیات ثبت جهانی ۵۴ کاروانسرای ایران

ثبت جهانی دیزمار بخش الحاقی پرونده جنگل های هیرکانی است که در آینده نزدیک با نظارت ایکوموس به پرونده جنگل های هیرکانی افزوده خواهد شد.

دبیر کل کمیسیون ملی یونسکو ایران با بیان این مطلب درخصوص جزییات پرونده دیزمار  به «قدس آنلاین» گفت: پرونده دیزمار الحاقی است و مجزا نیست. بنابراین دیزمار اصلا مطرح نشده است بلکه به صورت Extension ( افزونه) است و با توجه به اینکه پرونده جنگل های هیرکانی سال ۲۰۱۹ ثبت جهانی شده، موضوع دیزمار نیز  بخش الحاقی این پرونده است که در آینده نزدیک با نظارت ایکوموس به پرونده جنگل های هیرکانی افزوده خواهد شد.

علی اکبر متکان؛ در خصوص جزییات مربوط به ثبت میراث جهانی ایران در ۴۵ کمیته میراث جهانی یونسکو – شهر ریاض عربستان نیز افزود: بیش از ۷۰۰ کاروانسرا در کشور ثبت ملی شده است که مربوط به دوره زمانی ساسانیان تا پایان دوره قاجار است و اکنون از این تعداد ۵۴  کاروانسرای شاخص مربوط به ۲۴ استان کشور  ثبت جهانی شده و برای نخستین بار پرونده ای با این حجم و گستره در یونسکو مطرح و ثبت شده است و هیچ یک از کاروانسراهای ثبت شده از نظر معماری و ساختار ساخت شبیه یکدیگر نیست که بیانگر نبوغ تمدنی و فرهنگی ایرانی است.

متکان ادامه داد:  کشورهای موافق ثبت جهانی ۵۴ کاروانسرای ایر انی شامل عمان، نیجریه، هند، مالی، آفریقای جنوبی، یونان، زامبیا، قطر، نیجریه، اتیوپی، عربستان، بلغارستان و روسیه می شوند که از مجموع ۵۶کاروانسرا، دو کاروانسرای صفوی در آذربایجان شرقی و اصفهان برای انجام اصلاحاتی در بخش‌ها و بندهایی از آن متعاقبا الحاق خواهند شد.

 دبیر کل کمیسیون ملی یونسکو ایران با اشاره به اینکه از بین  ۷۰۰کاروانسرای ایرانی؛ ۲۰۰ کاروانسرا انتخاب و از میان آن ها ۵۴ کاروانسرای شاخص منتخب ثبت میراث جهانی شده اند، گفت: این کاروانسراها شامل کاروانسرای دیرگچین قم، نوشیروان اصفهان، پرند (قلعه سنگی) تهران، رباط شرف خراسان رضوی، سنگی انجیره یزد، جمال‌آباد آذربایجان شرقی، عباس‌آباد تایباد خراسان رضوی، فخر داوود خراسان رضوی، شیخعلی‌خان اصفهان، مرنجاب اصفهان، امین‌آباد اصفهان، گبرآباد کاشان، مهیار اصفهان، گز اصفهان، کوهپایه اصفهان، مزینان خراسان رضوی، ایزدخواست فارس، فخرآباد خراسان رضوی، سرایان خراسان جنوبی، قصر بهرام سمنان، آهوان سمنان، میامی سمنان، عباس‌آباد سمنان، میاندشت سمنان، زین‌الدین یزد، میبد یزد، فرسفرج همدان، خواجه‌نظر آذربایجان غربی، دهدشت کهگیلویه و بویراحمد، بیستون کرمانشاه، گنجعلی‌خان کرمان، گویجه بل آذربایجان شرقی، خوی آذربایجان غربی، صائین اردبیل، تی‌تی گیلان، باغ شیخ مرکزی، زعفرانیه خراسان رضوی، مهر خراسان رضوی، ینگه‌امام البرز، بستک هرمزگان، برازجان بوشهر، خرانق یزد، آجری انجیره یزد، افضل خوزستان، نیستانک اصفهان، چاه کوران کرمان، چمشک لرستان، رشتی یزد، تاج آباد همدان، ده محمد خراسان جنوبی، خان آذربایجان غربی، چهل پایه خراسان جنوبی، سعدالسلطنه قزوین و رباط قِلی خراسان شمالی است.

به گفته وی طبق نظر یونسکو «کاروانسراها یکی از مهمترین اشکال معماری ایرانی هستند که موجب توسعه مسیرها و نیازهای مرتبط با خواسته‌ها و مقتضیات سفر بوده اند»  همچنین یونسکو معتقد است«نکته بسیار ارزشمند این پرونده آن است که هیچ‌یک از آن‌ها نقشه تکراری ندارند، بنابراین مشهود است که کاروانسراها نتیجه و محصول خلاقیت و نبوغ معماران ایرانی در طول تاریخ می باشد که  بیانگر ارتباط مستقیم با حوزه های اجتماعی، فرهنگی است. به گونه‌ای که تأثیر آن را در ادبیات، شعر، نقاشی، مینیاتور، موسیقی و همچنین معماری ایرانی می‌توان دید».

وی در ادامه افزود:  ایران تا کنون ۲۶ اثر تاریخی و طبیعی خود را در یونسکو ثبت کرده بود که شامل چغازنبیل، تخت جمشید، میدان نقش جهان اصفهان، تخت سلیمان، چشم‌انداز فرهنگی ارگ بم، پاسارگاد، گنبد سلطانیه، سنگ‌نبشته بیستون، مجموعه آثار رهبانی ارامنه، سازه‌های آبی شوشتر، بازار تاریخی تبریز، آرامگاه شیخ صفی‌الدین اردبیلی، باغ ایرانی، مسجد جامع اصفهان، برج گنبد قابوس، کاخ گلستان، شهر سوخته، چشم‌انداز فرهنگی میمند، شوش، قنات ایرانی، دشت لوت، شهر تاریخی یزد، چشم‌انداز باستان‌شناسی ساسانی منطقه فارس، جنگل‌های هیرکانی، راه‌آهن سراسری ایران و چشم‌انداز فرهنگی اورامانات است و با ثبت پرونده کاروانسراهای تاریخی ایران، شمار میراث فرهنگی جهانی ایران به ۲۷ اثر رسید.