برنامه دانشگاههای همزاد در سال ۱۹۹۲ ، متعاقب تصویب قطعنامه ای در بیست و ششمین کنفرانس عمومی یونسکو آغاز شد و هدف اصلی از آن توسعه همکاری بین دانشگاهی و به اشتراک گذاشتن دانش در بین کشورهای شمال- جنوب و جنوب – جنوب ، بر اساس روحیه همبستگی و تفاهم علمی است . این برنامه به عنوان یکی از وسایل ظرفیت سازی علمی کشورهای در حال توسعه و توسعه نیافته در چارچوب بین المللی شدن آموزش عالی  و تحقق اهداف توسعه پایدار محسوب می شود. برنامه دانشگاههای همزاد ، آموزش ، تحقیق و مبادله اطلاعات در بین دانشگاهها را در بر می گیرد و چارچوبی را برای به اشتراک گذاشتن اطلاعات در زمینه های فعالیت یونسکو : آموزش ، علوم طبیعی ، علوم اجتماعی و انسانی ، فرهنگ و ارتباطات بال توجه به حوزه های اولویت دار جهانی  فراهم می سازد.

 شرکای برنامه :

• دانشگاهها و مراکز پژوهشی ،
• انجمنهای علمی ،
• بنیادها و سازمانهای دولتی و غیر دولتی ،
• بخشهای خصوصی و عمومی فعال در حوزه آموزش عالی .

 نوع فعالیت :  

• انجام فعالیتهای پژوهشی ،
• برگزاری جلسات سخنرانی و میزگردهای علمی
• برگزاری گردهمایی و کنفرانس در سطوح ملی ، منطقه ای و بین المللی ،
• اعزام و مبادله دانشجو و استاد با نهادهای آموزش عالی ، کرسیها و شبکه های دانشگاهی یونسکو در کشورهای دیگر
• ایجاد دوره های آموزشی
• اجرای طرحهای عملیاتی

– انجام مطالعات و تحقیقات بنیادی ( محض )

 برای ایجاد شبکه دانشگاههای همزاد در سطوح ملی یا منطقه ای ، گروهی از دانشگاهها در کشورهای مختلف ( شمال- جنوب ، جنوب – جنوب ) ممکن است تصمیم بگیرند در یک حوزه خاص شبکه ای را تشکیل بدهند . بر این اساس باید طرح پیشنهادی خود را به صورت کتبی به کمیسیون ملی ارائه دهند تا کمیسیون ملی یونسکو ارزیابی های لازم را به عمل آورده و زمینه های لازم را برای ایجاد شبکه فراهم سازد .

 کرسی های یونسکو

کرسیهای یونسکو ارگانهای ملی یا منطقه ای هستند که فعالیتهای آنها پیرامون یک موضوع خاص علمی متمرکز شده است . یک کرسی یونسکو می تواند به عنوان یک  واحد جدید  آموزشی یا پژوهشی در یک دانشگاه یا یک نهاد تحقیقاتی در حوزه آموزش عالی ، تشکیل شود. همچنین یک کرسی یونسکو می تواند در یک گروه آموزشی دانشگاهی از طریق تقویت برنامه های آموزشی پژوهشی موجود در یک حوزه خاص تشکیل یابد.

 ویژگیهای دانشگاه یا موسسه پژوهشی متقاضی کرسی :

• انجام فعالیت آموزشی یا پژوهشی در یکی از حوزه های علمی مطابق با زمینه های پنجگانه تخصصی فعالیت یونسکو : آموزش ، علوم طبیعی ، علوم اجتماعی و انسانی ، فرهنگ ، ارتباطات و اطلاعات ؛
• وجود یک سرپرست و مدیر علمی برجسته در آن حوزه تخصصی ؛
• انجام فعالیتهای شاخص علمی، آموزشی و پژوهشی در زمینه فعالیت کرسی پیشنهادی طی چندین سال متوالی ،
• دارا بودن تعدادی پژوهشگر و اعضای هیئت علمی متخصص و نیز تعدادی دانشجو و محقق که تحقیقاتی در سطوح عالی آموزشی و پژوهشی بر اساس زمینه فعالیت کرسی پیشنهادی انجام دهند؛
• شاخص بودن دانشگاه یا نهاد متقاضی در حوزه ذیربط در سطوح ملی، منطقه ای و بین المللی ؛

–    وجود انتشارات شاخص علمی- پژوهشی از جمله کتب ، گزارش برنامه های علمی و پژوهشی و سالنامه های آماری.

   راهنما و فرآیند تشکیل کرسی یونسکو در دانشگاهها و موسسات پژوهشی

۱-  مکاتبه با کمیسیون ملی یونسکو- ایران مبنی بر اعلان آمادگی جهت راه اندازی کرسی

۲- ارائه اطلاعات لازم در خصوص امکانات و تجهیزات اداری ، مالی و فنی دانشگاه و موسسه ذیربط و نیز تخصیص بودجه لازم در خصوص کرسی پیشنهادی  به کمیسیون ملی یونسکو

۳- ارائه اطلاعات، اسناد و مدارک لازم (اعم از کتب، گزارش)  در زمینه صلاحیت علمی دانشگاه / موسسه پژوهشی در زمینه فعالیت کرسی مورد نظر به کمیسیون ملی یونسکو

۳-ارزیابی اولیه کمیسیون ملی از ظرفیت علمی و اجرائی نهاد متقاضی برای تشکیل کرسی پیشنهادی

۴- در صورت ارزیابی مثبت کمیسیون ملی یونسکو ، فرم ویژه پیشنهادیه تشکیل کرسی یونسکو  به نهاد متقاضی ارائه خواهد شد.

۵- بالاترین مقام اجرائی نهاد ذیربط (رئیس موسسه یا دانشگاه) باید یک نامه رسمی motivation letter) ) به کمیسیون ملی یونسکو مبنی بر درخواست تشکیل کرسی یونسکو در آن نهاد ارائه دهد . همچنین همراه با این نامه، باید اطلاعات مربوط به تشکیل کرسی ( فرم تکمیل شده تشکیل کرسی ، نامه های حمایت منطقه ای نهادهای تخصصی مربوط به زمینه فعالیت کرسی در منطقه و جهان و  CV رئیس پیشنهادی کرسی) تا قبل از ۳۰ آوریل هر سال ( ۱۱ اردیبهشت ) ارائه شود.

کمیسیون ملی یونسکو پس از دریافت اطلاعات لازم از نهاد متقاضی، مکاتبات لازم را با بخش آموزش عالی یونسکو انجام می دهد و چنانچه ارزیابی بخش مذکور از تقاضای دانشگاه / موسسه میزبان مثبت باشد ، توافق نامه ای بین مدیر کل یونسکو و رئیس نهاد متقاضی برای دوره چهار ساله منعقد می شود و نهاد متولی کرسی موظف است گزارش عملکرد سالانه کرسی را به یونسکو و کمیسیون ملی یونسکو- ایران بر اساس مفاد تفاهم نامه منعقده با یونسکو ارائه دهد .

https://fa.irunesco.org/wp-content/uploads/2020/05/list-unesco-chairs.pdf

 

>>   راهنما و فرآیند تشکیل کرسی یونسکو در دانشگاهها و موسسات پژوهش(نسخه انگلیسی)