رشت شهر خلاق خوراک شناسی

شهر رشت به عنوان مرکز استان گیلان در ۴۹ درجه و ۳۶ دقیقه طول شرقی و ۳۷ درجه و ۱۶ دقیقه عرض شمالی از نصف النهار گرینویچ قرار دارد. شهرستان رشت با ۱۳۶ کیلومتر مربع مساحت، در بخش شمالی با دریای خزر، در بخش‌ های غربی با بندر انزلی و صومعه سرا، در بخش جنوبی با شهرستان رودبار و در بخش‌ های شرقی با آستانه اشرفیه و لاهیجان هم جوار است.

استان گیلان در میان ارتفاعات البرز و دریاچه خزر قرار گرفته است. تاثیر متقابل این دو پدیده جغرافیای باعث شده است که استان گیلان دارای بارندگی زیاد، دمای معتدل و پوشش گیاهی انبوه و سرسبز باشد.

در این استان، اختلاف دمای شب و روز چندان چشمگیر نبوده و با وجود بارندگی بسیار زیاد، روزهای سرد و یخبندان در این استان بسیار اندک است، اما نباید از درجه بالای رطوبت در این استان نیز غافل شد. میانگین دمای سالانه استان گیلان در حدود ۸ درجه است. سواحل جنوب غربی نیز در مقایسه با سواحل جنوب شرقی سردتر هستند.

شهر رشت به عنوان مرکز استان گیلان دارای آب و هوای گرم و شرجی در ایام تابستان و سرد و مرطوب در ایام زمستان است، با این حال در میان شهرستان های حاشیه دریای خزر به عنوان یکی از معتدل ترین مناطق شهری شناخته می شود. این آب و هوای مدیترانه ای سبب شده است که رشت به عنوان یکی از برترین مقاصد گردشگری در ایران معرفی گردد.

رشت، ابتدا قصبه ای بود که در میان دو رودخانه گوهررود و سیاهرود قرار داشت و از این جهت نیز قدمت دیرینه دارد. ولی از جهت سابقه شهری، اولین بار حمدا… مستوفی، در قرن هشتم هجری، از این شهر نام برده است. نام قدیمی رشت دارالمرز یا دارالامان بوده که قبل از این دو، به آن بیه می گفته اند.

بیه در لغت نامه ها، رود و یا مصب بین دو رودخانه معنی شده است و چنین به نظر می رسد که دلیل این نامگذاری، قرار گرفتن آن در میان دو رودخانه است که به مثابه حفاظ و دیوار شهر محسوب می گردید. وجه تسمیه رشت، در فرهنگ دساتیر، به معنی گچی که بنّایان، سنگ و آجر را به آن محکم نمایند و در لغت نامه های انجمن آراء، آنندراج، فرس اسدی، لغت محلی شوشتری، برهان، ناظم الاطبا و لغت نامه جهانگیری: چیزی که از هم فرو ریزد ـ هر چیزی که از هم فرو ریزد و فروپاشد ـ دیوار مشرف بر افتادن. گچ را نیز گویند که بدان خانه سفید کنند ـ لجن و خاکروبه ـ خاک و گرد ـ خاک را گویند ـ رنگ کرده نیز معنی شده است.

دهخدا معتقد است، چون شهر رشت در سال ۹۰۰ هجری ساخته شده، بنابراین برای نام این مکان از ماده تاریخ آن استفاده کرده اند و کلمه رشت به حساب ابجد ۹۰۰ هجری است.

آبادانی شهر رشت، از زمان شاه عباس صفوی که در آن زمان، به صورت قصبه بوده شروع شد و در زمان قاجار، به دلیل توسعه اقتصادی ایران و روسیه، گسترش پیدا کرده و نام قدیمی محلات شهر رشت، که اکثراً بیانگر پیشه ساکنین آن است، در سفرنامه ها نیز آمده و جز دو سه مورد از آنها بقیه به همان نامهای قدیمی خود مشهور و معروف هستند که عمده ترین آنها عبارتند از:

ساغریسازان ـ رودبارتان ـ خمیران زاهدان ـ دباغیان ـ کوزه گران ـ خمیران چهل تن ـ چله خانه ـ چمارسرا ـ استادسرا ـ پاسکیاب ـ سرخبنده ـ آتشگاه بیستون ـ صیقلان ـ زرجوب ـ کیاب ـ سبزه میدان ـ دو برادران (چهار برادران) که از جمله محلات قدیمی شهر رشت محسوب میشود. این بافت قدیمی، ضمن آنکه جزئی از میراث فرهنگی است و آثار و بقایا و سنن وآداب و رسوم دوران قدیم را تداعی می کند، می تواند از معضلات قابل توجه در بافت شهری این شهر نیز محسوب شود. رشت که به شهر بارانهای نقره ای معروف است. مرکز استان گیلان میباشد و برای اولین بار نام آن در کتاب حدود العالم که به سال ۳۷۲ هـ.ق نگارش یافته با صفت ناحیه بزرگ آمده است.

رشت از سال ۱۰۰۴ هجری قمری به فرمان شاه عباس مرکز استان گیلان و مرکز معاملات نوغان و ابریشم شد که در آن زمان محصول اول گیلان بود. این امر موجب شد که مالکان بزرگ و بازرگانان ایرانی، روسی، یونانی و ارمنی که تاجر نوغان ابریشم بودند به این شهر توجه کنند و شهر رشت رشد چشمگیری پیدا نماید.

ملگونف، جهانگرد روس که در سال ۱۲۷۵ هجری قمری به رشت سفر کرده بود، در خاطرات خود نوشته است که این شهر در آن روزگار دارای ۵۴۶۳ خانه ۱۰۲۱ مغازه و ۲۷۳۱۴ نفر جمعیت بوده است. در نظر او رشت شهری بود بسیار خوش وضع با خانه های زیبای رو به دریا که بازرگانان از هند، بخارا، روم و عثمانی به سودای ابریشم به آن سفر می کردند. در دوران مشروطه و بعد از آن، گیلان به یکی از کانونهای تحولات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی ایران تبدیل شد. نهضت استقلال طلبانه جنگل، گسترش شهرها، تاسیس آموزشگاه های متعدد و ارتقای سطح فرهنگ شهروندان رشت، این شهر را در زمره پیشروترین شهرهای کشور قرار داد.

برنج

آب و هوای گیلان شرایط مناسب جهت شالیکاری و فعالیت بر روی شالیزارها را فراهم نموده است. در استان گیلان برنج های مختلف با عطرهای دلپذیری برداشت شده و به نقاط مختلف کشور عرضه می گردد.

اغلب مسافران رشت، برنج مصرفی خود برای چند ماه و یا حتی یک سال کامل خریداری نموده و از سلامت کالای خریداری شده مطمئن می شوند. خرید برنج در شمال آن هم در کنار شالیزارهای این منطقه بسیار مقرون به صرفه تر بوده و بسیاری از هزینه ‌های مربوط به واسطه ها را حذف می کند.

چای

چای مهم ترین و اصیل ترین سوغات شهر رشت و استان گیلان است. اگر فقط یکبار طعم چای اصیل و طبیعی گیلان را چشیده باشید، هرگز آن را فراموش نخواهید کرد. مزارع چای بسیار زیادی در استان گیلان وجود دارند، اما در این میان، شهر لاهیجان به شهر چای های خوش عطر و خوش رنگ معروف است. بسیاری از مسافران رشت سعی می کنند در مسافرت به استان گیلان علاوه بر برنج شمال، مقدار زیادی نیز چای لاهیجان را تهیه نموده و برای ایام مختلف سال از آن استفاده کنند.

رشته خشکار

این رشته در واقع نوعی شیرینی بوده و برای تهیه آن، باید به قنادی های شهرستان رشت و دیگر شهرهای استان گیلان مراجعه کنید. ماه رمضان مهم ترین ماه سال جهت تولید و فروش رشته خشکار در شهر رشت خواهد بود. این شیرینی، بسیار خوشمزه بوده و اصلی ترین شیرینی بومی مردم گیلان است.

زیتون

زیتون یک میوه بسیار خوشمزه و در عین حال مقوی است که به صورت جداگانه مصرف شده و یا در اغلب سفره ‌های مجلسی مشاهده می شود. رشت، یکی از مهم ترین و اصلی ترین مراکز کاشت زیتون بوده و در این شهر می توانید شاهد عرضه انواع مختلف زیتون باشید. قیمت زیتون در استان گیلان و به خصوص مرکز این استان یعنی رشت، بسیار متناسب بوده و شما می توانید با پرداخت هزینه کمتر در مقایسه با اغلب استان ها مقدار بسیار زیادی زیتون خریداری کنید.

ماهی سفید

ماهی سفید تیغ های بسیار زیادی داشته و این امر اندکی از محبوبیت آن کاسته است، چرا که مصرف آن را به عنوان یک وعده غذایی دشوار می‌کند، با این وجود به علت گوشت بسیار مرغوبی که دارد به عنوان یکی از مهم ترین سوغاتی های شهر رشت شناخته می شود.

کلوچه فومن

کمتر کسی را می توان یافت که با کلوچه فومن و یا همان کلوچه معروف لاهیجان آشنا نباشد. کلوچه فومن یکی از خوشمزه ترین خوراکی های استان گیلان است که از سالیان دور به دیگر نقاط کشور عرضه شده و در بسیاری از مدارس موجود در نقاط محروم به عنوان یک جیره غذایی مناسب شناخته می شد. این کلوچه یکی از مهم ترین سوغاتی های مورد علاقه توریست های خارجی در شهر رشت است.