گزارش برگزاری کنفرانس ملی ارزیابی پیشرفت در مولفههای مختلف آموزش برای توسعه پایدار در ایران
کنفرانس ملی ارزیابی پیشرفت در مولفههای مختلف آموزش برای توسعه پایدار در ایران، توسط گروه آموزش کمیسیون ملی یونسکو و با مشارکت وزارتخانههای آموزش و پرورش، علوم، تحقیقات و فناوری، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، کار و امور اجتماعی، و سازمانهای اسناد و کتابخانه ملی، حفاظت محیط زیست، معاونت برنامهریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهور، آموزش فنی و حرفهای، شهرداری تهران، میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و دیگر سازمانهای غیر دولتی، اجتماعی و مذهبی فعال در زمینه آموزش برای توسعه پایدار در تاریخ ۹ اردیبهشت ۱۳۹۳ در سازمان اسناد و کتابخانه ملی (آرشیو ملی ایران) برگزار شد.
هدف اصلی از برگزاری این کنفرانس که با حضور جمعی از سیاستگذاران، برنامهریزان، معلمان، آموزشیاران، مدیران، کارشناسان، دانشگاهیان، پژوهشگران، جامعه مدنی و سازمانهای غیر دولتی فعال در زمینه آموزش برای توسعه پایدار تشکیل شد، ارزیابی پیشبرد شاخصهای مختلف آموزش برای توسعه پایدار در کشور، در ابعاد چندگانه زیست محیطی، اجتماعی، اقتصادی، و فرهنگی بود.
کنفرانس در پنج بخش شامل مراسم افتتاحیه، نشستهای تخصصی، جلسات ارزیابی نشستها وکارگروهها، و جلسه جمعبندی کلیه مباحث برگزار شد.
در مراسم افتتاحیه دکتر مهدوی مشاور سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران اظهار داشت: “مفهوم توسعه پایدار، محصول تحولات گستردهای است که در عرصه اندیشه، فرهنگ، مناسبات انسانی و رفتار عقلانی افراد یک جامعه پدیدار میشود. پیش از ظهور عنوان توسعه پایدار، آنچه همگان در پی یافتن آن بودند، مفهوم سعادت بود. اگرچه چگونگی سعادتمندشدن انسانها در نظر و نگاه فیلسوفان متفاوت بود ولی در مجموع، خردمندان، سعادتمندان واقعی بودند. پس از طی قرون وسطی و افول خردگرایی در این دوران، آغاز مدرنیسم به عقیده بسیاری، دوران بلوغ عقلی و معرفتی است. “وی در ادامه با اشاره به اینکه از این دوران به بعد، آدمیان به این نتیجه رسیدند که لازمه داشتن یک زندگی سالم، بهرهجویی از ظرفیت اندیشه و عقل است افزود: “شوق فهمیدن، آرام آرام موجب شد تا انسانها علاوه بر دانش فلسفی و معرفت عرفانی، به سرمایهای به نام دانش تجربی دست یابند. این مدل از معرفت، بستر مناسبی را برای خلق و ظهور فناوری به وجود آورد و فناوری جدید، سطح زندگی را افزونتر و رفاه عمومی را گستردهتر کرد و به تدریج مسئله حقوق فردی و زندگی سالم اجتماعی نیز از راه رسید و بدین ترتیب، بهجای مفهوم سعادت، توسعه پایدار بر صدر نشست و سرزمین و جوامع برای رسیدن به مرزهای آن کوشیدند تا از یکدیگر سبقت گیرند.”
در ادامه دکتر سعیدآبادی دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو- ایران سخنرانی کرد. وی با تاکید بر اینکه آموزش، نقش اصلی در توسعه پایدار دارد اظهار داشت: “به همین مناسبت است که یونسکو دهه آموزش برای توسعه پایدار را از سال ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۴ به این موضوع اختصاص داده و اکنون در پایان دهه، برآن شدیم تا با برگزاری یک کنفرانس با همکاری سازمانهای مختلف، مولفههای آموزش در توسعه پایدار را بررسی کنیم”. وی سپس افزایش آگاهی عمومی و حمایت عمومی نسبت به موضوع توسعه پایدار را از نکات اصلی آموزش در توسعه پایدار ذکر کرد و تعامل میان دانشمندان و متخصصان با سیاستگذاران حوزههای مختلف توسعه پایدار را از شاخصههای مهم ارزیابی پیشرفت در این حوزه برشمرد. دبیرکل کمیسیون ملی تصریح کرد که توسعه پایدار را باید در بستر فرهنگی هر جامعه ارزیابی کرد و در ادامه گفت که ما هم باید با توجه به ظرفیت و تواناییهای کشورمان این موضوع را بررسی کنیم. ایشان همچنین در سخنان خود بر نگاه بین بخشی و چندوجهی به توسعه پایدار تاکید و بیان کرد: “به همین دلیل است که این سمینار با همکاری سازمانهای مختلف و با حوزههای کاری گوناگون تشکیل شده است”.
وی در خاتمه یادآور شد که مدیرکل یونسکو که اخیرا برای شرکت در برنامههای مختلف و ملاقاتها و بازدید از میراثهای جهانی ایران به کشورمان سفر کرده است، مایل بود تا در این کنفرانس شرکت کند اما به دلیل جلسه با مقامات مهم فرهنگیمان نتوانست حضور یابد و برای همه دست اندرکاران این نوع برنامهها آرزوی موفقیت کرد.
پس از مراسم افتتاحیه سه نشست تخصصی به موازات یکدیگر، به شرح زیر برگزار شد:
نشست A: آموزش توسعه پایدار در سیاستها، برنامه ها و فرآیندهای یاد دهی و یادگیری در نظام آموزشی، پژوهشی و بهداشتی کشور
رئیس نشست و کارگروه: مهندس محمد دیمه ور معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش
عنوان سخنرانی و سخنرانان:
-آموزش جامع و روز آمد، لازمه توسعه پایدار، مهندس محمد دیمهور، معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش
-ارزیابی عملکرد نظام آموزش عالی ایران در جهت اهداف و رویکردهای پایداری، دکتر غلامرضا ذاکر صالحی، عضو هیئت علمی موسسه پژوهش و برنامهریزی آموزش عالی
– عملکرد کرسی آموزش سلامت در ارتباط با اهداف آموزش توسعه پایدار ملل متحد، دکتر کتایون بیداد، دبیر اجرایی کرسی یونسکو در آموزش سلامت
– آموزش برای توسعه پایدار در نظام وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، دکتر پرویز اولیا، مدیر کل توسعه تحقیقات پزشکی
– یادگیری پایدار، توسعه پایدار، دکتر مرتضی شکوهی، معاون دفتر آموزش دبستانی وزارت آموزش و پرورش
نشست : B آموزش توسعه پایدار در محیط زیست
رئیس نشست و کارگروه: دکتر زهرا جواهریان، رئیس دفتر اقتصاد و توسعه پایدار محیط زیست
عنوان سخنرانی و سخنرانان:
– ردپای آموزش و مشارکت مردمی در کاهش بدهکاری بوم شناختی ایران، مهندس درویش، مدیرکل دفتر آموزش و مشارکت مردمی سازمان حفاظت محیط زیست
– آموزش و ترویج، بستر توسعه پایدار منابع طبیعی، مهندس توفیقی، مدیر کل دفتر آموزش و ترویج توسعه روستایی سازمان جهاد کشاورزی
-آموزش، کلید آینده پایدار انرژی، دکتر بنکداری، مدیر کل دفتر آموزش و تحقیقات وزارت نیرو
– آموزش و اشاعه فرهنگ توسعه پایدار در بحث صنعت، معدن و تجارت، دکتریاراحمدی، مدیرکل امور ایمنی، محیط زیست و انرژی وزارت صنعت، معدن و تجارت
معرفی الگوی آموزشی مدیریت مشارکتی و محیط زیست و منابع طبیعی، دکتر محمدتقی فرور، نماینده سازمان های مردم نهاد
– نقش رسانهها در اشاعه فرهنگ توسعه پایدار، دکتر حمید صاحب، مدیر شبکه اجتماعی سلامت سازمان صدا و سیما
نشست C: آموزش مهارتی/ شهروندی و توسعه پایدار
رئیس نشست: دکتر ابراهیم صالحی عمران، استاد دانشگاه مازندران
رئیس کار گروه: دکتر یدالله مهر علیزاده، معاون پژوهش و برنامهریزی، سازمان آموزش فنی و حرفهای
عنوان سخنرانی و سخنرانان:
-ارزیابی دهساله آموزش مهارت و توسعه پایدار در ایران، دکتر یداله مهر علیزاده، معاون پژوهش و برنامهریزی سازمان آموزش فنی و حرفهای
-شهرداری، مهارتآفرینی و توسعه پایدار، دکتر مهرداد مظلومی، سیاستگذاری و برنامهریزی راهبردی شهرداری
– زنان، مهارت آموزی و توسعه پایدار، دکتر سوسن باستانی، معاونت توسعه سرمایه اجتماعی در امور زنان و خانواده نهاد ریاست جمهوری
– آموزش توسعه پایدار در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، ابراهیم صادقیفر، مدیر پژوهش موسسه کار و تامین اجتماعی
عملکرد آموزش مهارتی در سازمان آموزش فنی و حرفهای، رضا باجولوند، معاون دفتر پژوهش و برنامهریزی سازمان آموزش فنی و حرفهای
پس از برگزاری نشستهای تخصصی، روسای نشستها و کارگروهها، بهطور جداگانه، به ارزیابی مباحث مطروحشده در هریک از نشستهای تخصصی به شرح زیر پرداختند:
جمعبندی مباحث مطروحشده در نشست A:
۱- پیگیری موضوع آموزش برای توسعه پایدار در کمیسیون ملی یونسکو
۲- ایجاد دبیرخانه مشترک وزارت آموزش و پرورش، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، و علوم، تحقیقات و فناوری برای نهادیکردن و ساختارسازی مفاهیم آموزش برای توسعه پایدار
۳- گنجانیدن مفهوم آموزش برای توسعه پایدار در تدوین مفاد برنامه ششم توسعه
۴- اولویتبخشی به توسعه فرهنگی در زمینه آموزش برای توسعه پایدار
۵- پژوهش و بررسی تطبیقی اقدامات ج.ا. ایران با کشورهای توسعهیافته و در حال توسعه برای بهرهگیری از بهترین تجربهها
۶- اصلاح و بهبود مستمر نظام آموزشی کشور بهویژه شیوههای یادگیری و یاددهی
۷- آموزش و پرورش عمومی به عنوان فراگیرترین ملجاء؛ به لحاظ مدیریت آموزش باید به طور جدی مورد حمایت مردم و مسئولان قرار گیرد.
جمعبندی مباحث مطرحشده در نشست B:
۱- انجام آموزشهای هدفمند و کاربردی و استفاده از فناوریهای دوستدار محیط زیست و منابع طبیعی
۲- بهرهگیری از دانش و تجربه ملی بومی و الگوی محلی و افزایش برنامههایی برای بازتوانمندسازی آموزش
۳- تاکید بر بحث آموزش برای توسعه پایدار و تقویت موضوع سلامت در آموزش برای توسعه پایدار
۴- انجام ارزیابی و پایش اثربخشی آموزشها
۵- شناسایی بازارهای کار و سپس برنامهریزی آموزشی
۶- همافزایی بخشهای مختلف آموزشی و ایجاد عزم ملی برای دستیابی به توسعه پایدار
۷- توجه بیشتر به ابعاد اقتصادی و اجتماعی آموزش در کنار بعد زیست محیطی آموزش برای توسعه پایدار
۸- افزایش نقش صدا و سیما در آموزش برای توسعه پایدار
۹- تسهیل بهرهمندی از ظرفیت سازمانهای مردم نهاد از طریق کم کردن موانع
۱۰- انجام نشستهای مشترک بین کنوانسیونها و مجامع بینالمللی برای افزایش نقش آموزش در ایجاد توسعه پایدار
۱۱- فراهمساختن شرایط حضور کلیه دستگاهها در بحث آموزش برای توسعه پایدار
۱۲- تدوین برنامه جامع و کامل محیط زیست در برنامه ملی.
جمع بندی مباحث مطرحشده در نشست C:
۱- توجه ویژه بر رشد کیفی آموزشهای مهارتی در کنار رشد کمی آن
۲- یکپارچگی و انسجام و ارتباط بین دستگاههای متولی آموزشهای مهارتی در کشور
۳- ضرورت تطبیق آموزشها با نیاز بازارکار و در نتیجه توجه به آموزشهای جدید و غیر یکنواخت
۴- توجه به آموزشهایی که علاوه بر انتقال مهارتهای حرفهای باعث ارتقای مهارتهای شهروندی نیز میشود
۵- افزایش ارتباط آموزشهای مهارتی با شاخصهای توسعه
۶- ایجاد فرصتهای آموزشی برابر برای تمامی آحاد جامعه
۷- در ارائه آموزشهای مهارتی، کیفیت زندگی نیز مورد توجه قرار گیرد، زیرا کیفیت زندگی یکی از شاخصهای توسعه پایدار به شمار می رود
۸- توجه به آمایش سرزمین در آموزشهای مهارتی
۹- ضرورت ایجاد یک نظام صلاحیت حرفهای جامع برای شناسایی، ارزشیابی، و اعتباربخشی آموزشهای مهارتی
۱۰- تخصیص بودجه و سرمایهگذاری برای آموزشهای مهارتی و تشویق نظام خصوصی آموزش مهارت
۱۱- افزایش بازده خصوصی و اجتماعی آموزشهای اجتماعی
۱۲- برگزاری مسابقات ملی مهارت برای افزایش کیفیت آموزشهای مهارتی
۱۳- در سنجش میزان موفقیت آموزشهایی که برای توسعه پایدار ارائه میشود، سنجش چهار شاخص ضروری است که عبارت است از: فقر، نابرابری، اشتغال و بیکاری و کیفیت زندگی
۱۴- در هر نوع آموزش چهار مرحله باید به دقت مورد نظر قرار گیرد: ۱- نیازسنجی ۲- طراحی ۳- اجرا ۴- ارزیابی
۱۵- در بحث اثربخشی آموزش چهار متغیر باید در نظر گرفته شود در غیر این صورت، آموزش بی نتیجه خواهد بود. این چهار متغیر عبارت است از: ۱- ثبات سیاسی ۲- عادیسازی روابط بینالمللی ۳- گرایش به سمت بازار کار با رویکرد دولت رفاه ۴- سازماندهی نظام آموزش مهارتی در کشور.
در ادامه، کنفرانس با برگزاری جلسه جمعبندی نشستهای تخصصی توسط دکتر محب حسینی، مدیر گروه آموزش کمیسیون ملی به پایان رسید و قرار شد موضوعهای مطرحشده به شکل توصیهنامهای تنظیم و به نهادهای متولی آموزش برای توسعه پایدار منعکس شود.
تهیه و تنظیم: پیمانه پورهادی
ناظر علمی : دکتر محدثه محب حسینی