همایش تخصصی زبان مادری برگزار شد
به گزارش روابط عمومی کمیسیون ملی یونسکو- ایران به نقل از پژوهشگاه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، در همایش تخصصی زبان مادری که به همت پژوهشکده زبانشناسی، کتیبهها و متون و با همکاری کمیسیون ملی یونسکو- ایران، سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، پژوهشکده زبانشناسی، کتیبه ها و متون و موزه ملی ایران، ۲۸ بهمن ۱۳۹۷ در تالار همایش موزه دوران اسلامی برگزار شد، فریار اخلاقی، مدیر گروه زبان و گویش رایجِ پژوهشکدۀ زبانشناسی،کتیبهها و متون در سخنرانی خود با عنوان «اطلس زبانی ایران: شناسایی و مستندسازی تکثر زبانی کشور» بیان کرد: جدیت پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری در پیشبرد و اجرای طرح اطلس زبانی ایران، ارجگذاری بر تکثر و تنوع زبانی کشور پهناور ایران است.
او نخست به پیشینۀ طرح اطلس زبانی ایران در قالب طرح «فرهنگساز» در اوایل دهۀ ۱۳۵۰ اشاره کرد و سپس با اشاره به فازهای دوم و سوم این طرح که به ترتیب در سال های ۱۳۸۰ و ۱۳۹۴ آغاز شدهاند، بر روی نقشۀ ایران نشان داد که در گذشته دادههای چه استانهایی گردآوری شده و در دو فاز جدید طرح اطلس زبانی ایران، کار گردآوری دادههای کدام استانها به انجامرسیده و گردآوری دادههای کدام استانها در جریان است.
اهمیت زبان مادری از منظر یونسکو
دیگر سخنران این همایش مریم سلطانزاده، سرپرست دفتر منطقهای یونسکو در تهران به اهمیت روز زبان مادری از منظر یونسکو و فعالیتهای این سازمان در این زمینه پرداخت.
نسرین فخری، نمایندۀ کمیسیون ملی یونسکو در ایران دیگر سخنران این همایش نیز بر اهمیت زبان مادری و روز جهانی آن از منظر یونسکو تأکید و به فعالیتهای این مرکز در ایران اشاره کرد.
سالومه غلامی، زبانشناس و استاد مستندسازی زبانهای در معرض خطر گروه زبانشناسی تجربی دانشگاه گوته فرانکفورت به بیان مواردی در خصوص «مرگ زبانها و اهمیت مستندسازی زبانهای در معرض خطر ایران» پرداخت.
او با ارائۀ نمایی از زبانهای ایران و وضعیت زبانهای در معرض خطر ایران، اعلام کرد که متأسفانه همۀ زبانهای ایرانی به گونهای در معرض خطر هستند و ضروری است سامانههای دارای اعتباری چون یونسکو و اتنولوگ با نظر متخصصان، فهرست زبانهای در معرض خطر را اصلاح کنند تا تصویر روشنتری از وضعیت زبانهای در معرض خطر ایران پیشروی محققان قرار گیرد.
نسبت زبان مادری با زبان ملی
حسین قاسم پور مقدم، مدیر گروه تألیف کتابهای درسی زبان و ادبیات فارسیِ سازمان پژوهش و برنامهریزی آموزشی وزارت آموزش و پرورش سخنرانیاش را با عنوان «نسبت زبان مادری با زبان ملی» ارائه و با بیان اینکه هر فرد در جهان کنونی میتواند چند زبان را همزمان بیاموزد به زبان ملی، زبان مادری، زبان دین، زبان بین المللی و… اشاره کرد.
ایران سرزمین شگفتیهای زبانی است
در ادامۀ همایش، ویدئوی ضبط شدۀ سخنرانی پروفسور دان استیلو، استاد بازنشسته موسسۀ مَکس پلانک هلند و متخصص زبانهای ایرانی، پخش شد که به طور اختصاصی و به درخواست گروه زبان و گویش رایجِ پژوهشکدۀ زبانشناسی،کتیبه و متون پژوهشگاه برای این همایش ضبط و ارسال شده بود.
عنوان سخنرانی پروفسور استیلو “Some Archaic Morphological Features in Modern Northwest Iranian Languages’’ بود.
پروفسور استیلو در آغاز به تنوع زبانی بسیار بالای ایران اشاره کرد که به گفتۀ او هنوز تصویر روشنی از آن در دست نیست. وی عنوان کرد ایران سرزمین شگفتیهای زبانی است.
او در ادامه به طور خاص به بررسی جنس دستوری در اسمها و ضمیرهای گونههای زبانی وفسی، تالشی و تاتی از شاخۀ زبانهای ایرانی غربی پرداخت.
سخنرانی پروفسور استیلو نشان داد که شماری از زبانهای ایرانیِ شمال غربی، برخی از مشخصههای بسیار کهن زبانهای ایرانی را تا به امروز حفظ کردهاند.
در بخشهایی از این مراسم دو نماآهنگ که بهطور ویژه برای این همایش تهیه شده بود پخش شد؛ یک نماآهنگ نمایش تنوع زبانی ایران و اهمیت حفظ این تنوع را نشان میداد و نماآهنگ دیگر در رثای مرحوم دکتر محسن ابوالقاسمی، استاد نامآور فرهنگ و زبانهای باستانی ایران بود که به تازگی در ۱۸ بهمن ۱۳۹۷ زندگی را بدرود گفتهاند.
در بخش اختتامیه، با حضور بهروز عمرانی سرپرست پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، داریوش ذوالفقاری رئیس پژوهشکدۀ زبانشناسی، کتیبهها و متون و مجتبی منشی زاده، استاد پیشکسوت دانشگاه علامه طباطبایی، از سلیمه زمانی، محجوب زیرک، فرناز فرهی مقدم، اللهکرم عاملی، مهرداد زرینجویی که به ترتیب در استانهای سمنان، خراسان جنوبی، کرمان، بوشهر و لرستان در زمینۀ تدوین اطلس زبانی ایران با پژوهشگاه همکاری میکنند و سخنرانان این همایش تقدیر شد.