ذخیره گاه زیستکره هامون:
این ذخیره گاه به عنوان دوازدهمین ذخیره گاه زیستکره ایران در سال ۱۳۹۵ در شبکه جهانی ذخیره گاههای زیستکره در یونسکو به ثبت رسید. بخش اصلی ای ذخیره گاه پناهگاه حیات وحش هامون با تالاب هاب مهم در آن بوده و وسعت کل ذخیره گاه ۹۷۷۱۵۸ هکتار می باشد.
این ذخیره گاه در واقع بخشی از حوزه فرامرزی هیرمند بوده که تنها ۱۷ درصد آن در ایران واقع شده و در حقیقت بخش انتهائی حوزه را تشکیل می دهد..
حداقل ارتفاع هامون در بخش سیلابی جنوب هامون و در چاله های منطقه با ارتفاع ۴۵۶ متر از سطح دریا گزارش شده است. بهر حال به استناد اطلاعات موجود دامنه تغییرات ارتفاعی از حدود ۴۶۹ تا حداکثر ۵۹۰ متر است که ارتفاع بیش از ۵۰۰ متر از سطح دریا در عرصه بسیار محدود کوه خواجه و با وسعت در حدود فقط ۲۵۰ هکتار و عرصه با ارتفاع بیش از ۴۸۰ متر از سطح دریا فقط در حدود ۵۰۰ هکتار است. به این ترتیب مشاهده می شود که بخش بسیار وسیعی از اراضی با فراوانی ۸۳/۹۹ درصد در دامنه ارتفاعی کمتر از ۴۸۰ متر از سطح دریا و یا بیانی مناسبتر در دامنه ارتفاعی ۴۸۰-۴۶۹ متر از سطح دریا قرار دارند. در عرصه هموار منطقه حفاظت شده هامون اراضی مسطح و دارای شیب بسیار جزئی تلقی می شوند. فقط در محدوده کوه خواجه و فلاتهای ساحلی شمال باختری هامون۱ اراضی دارای شیب مشاهده می گردند،
در منطقه جمعاً ۵۵ گونه گیاهی شناسایی شده‌اند. که از سه فرم رویشی درختی و درختچه‌ای، بوته‌ای و علفی (گندمیان در این گروه قرار می‌گیرند) تشکیل شده‌اند. از این تعداد ۱۰ گونه برابر حدود ۲/۱۸ درصد فرم درختی و درختچه‌ای، ۳۱ گونه برابر ۳/۵۶ درصد فرم علفی، (۴/۱۶ درصد گندمی)، و ۱۴ گونه برابر ۵/۲۵ درصد دارای فرم رویشی بوته‌ای است. همچنین ۴۶ گونه برابر ۶/۸۳ درصد چند ساله تشخیص داده شده که ۷/۵۸ درصد آنها علفی می‌باشد. گونه‌های شناسائی شده متعلق به ۲۰ خانواده و ۴۳ جنس است که خانواده‌های Chenopodiaceae با ۱۵ گونه و Graminae با ۹ گونه بیشترین تعداد را دارا می‌باشند. با آنکه منطقه مورد مطالعه دارای اقلیم فراخشک بوده و در تقسیم بندی اکولوژیک در ناحیه نیمه بیابانی منطقه کلان ایران و تورانی قرار می‌گیرد، جزو خشک ترین قسمتهای فلات مرکزی ایران محسوب می‌گردد. با اینحال پوشش گیاهی موجود هامونها، در دریاچه‌ها و اطراف آن تحت تاثیر جریانهای آب رودخانه هیرمند و نوسانهای میزان آب در مواقع طغیانی شکل گرفته است، ضمن آنکه خواص شیمیایی به ویژه شوری و قلیائیت و نیز دانه بندی خاک نیز در تغییرات پوشش گیاهی بعضی از عرصه‌ها موثر می‌باشد. ۵ رویشگاه در منطقه شناسائی گردیده که عبارتند از: رویشگاه گیاهان آبدوست، رویشگاه گیاهان نیمه آبدوست ، رویشگاه خاکهای مخروط افکنه نسبتاً شور، رویشگاه
خاکهای سنگین شور، و رویشگاه خاکهای سبک در مجموع تنها دو گونه یا حدود ۴ درصد گونه‌های شناسائی شده منطقه مطالعاتی در زمره گیاهان در معرض تهدید بوده که خوشبختانه هیچ یک در کلاسه گونه‌های در حال انقراض (EN) قرار ندارند و تنها یک گونه در کلاسه گونه‌های گیاهی آسیب پذیر (VN) و همچنین یک گونه در کلاسه گونه‌های با خطر پائین می‌دهد (LR) شناسائی شده است. مطالعات حیات وحش منطقه هامون حاکی از آن است که تعداد ۲۸ گونه پستاندار، ۱۸۳ گونه پرنده، ۴۴ گونه خزنده، ۷ گونه دوزیست و ۲۲ گونه ماهی در منطقه زیست می‌کنند.اهمیت پرندگان منطقه حفاظت شده هامون از بعد ملی و بین المللی قابل توجه می‌باشد. در سطح ملی ۲۹ گونه (۸/۱۵%) از کل پرندگان در خطر انقراض‌اند. در سطح بین المللی و در قوانین IUCN تعداد ۶ گونه آسیب پذیر (vulnerable) معرفی گردیده‌اند.
همچنین در قوانین اتحادیه منع تجارت گونه‌های در خطر انقراض CITES، ۶ گونه در ضمیمه II و ۳ گونه به لحاظ وضعیت بحرانی جمعیتی در ضمیمه I دسته بندی شده‌اند. از نظر خزندگان گونه‌هایی از ۶ خانواده سوسمار در پناهگاه حیات وحش هامون وجود دارد که عبارتند از خانواده‌های اگامادا، گکوها، لاسرتاها، اسکینگ‌ها و بزمجه ها، همچنین در منطقه گونه‌هایی از ۴ خانواده مارها زیست می‌کنند.
در منطقه حفاظت شده هامون و حواشی آن ۲۸ گونه پستاندار وجود دارد. که سه گونه آن از جمله پستانداران حمایت شده می‌باشند. بیش از ۱۸۳ گونه پرنده در منطقه مشاهده گردیده که شامل بخشی از گونه‌های حمایت شده در خطر انقراض می‌باشند. تالاب هامون از سال ۱۹۷۱ به عنوان یک تالاب بین المللی در فهرست کنوانسیون رامسر به ثبت رسیده است. گونه‌هایی از ۶ خانواده سوسمار در پناهگاه حیات وحش هامون وجود دارد و لیستی از ۲۲ گونه ماهی که در هامون زیست می‌کنند به ثبت رسیده است و گونه‌ای از آن بنام گرگک تنها گونه آندمیک هامون است.
دامداری ـ ماهیگیری و صید پرندگان شیوه رایج معیشت مردم حاشیه دریاچه هامون است که به همراه کشاورزی در منطقه به امرار معاش می‌پردازند. بروز خشکی و خشکسالی در هامون علاوه بر تهدید اساسی دریاچه هامون و منطقه حفاظت شده سایر منابع ارزشمند کشاورزی تحت تاثیر قرار داده و فرسایش بادی نیز صدمات فراوانی را به زیر ساخت‌ها، خطوط مواصلاتی شبکه آبیاری و مناطق مسکونی وارد می‌سازد.