در مورد استاد محمد علی موحد
استاد محمدعلی موحد یکی از بزرگان عرصه ادب و هنر است که کمیسیون ملی یونسکو- ایران مفتخر به برگزاری تماشای خورشید برای این باغبان مثنوی و پیر پاینده ادب و عرفان بوده است.
محمدعلی موحد، مورخ و پژوهشگر تاریخ و فرهنگ ایران و مصحح نامدار، در سال ۱۳۰۲ در شهر تبریز دیده به جهان گشود.
محمدعلی موحد، حقوقدان و عضو پیوسته فرهنگستان زبان وادب فارسی، تاریخ‌نگار و عرفان‌پژوه است که در طول زندگی خویش همواره مشغول تحقیق، تألیف و ترجمه بوده و آثار شاخصی از خود به‌یادگار گذاشته است که بی شک مهم‌ترین آن‌‌ها تحقیق در متون عرفانی، به‌ویژه چاپ انتقادی مقالات شمس تبریزی است. همچنین کتاب ارجنامه محمدعلی موحد به نام «با قافله شوق» دربرگیرنده مجموعه مقالاتی از دوستان، همکاران و شاگردان وی درباره زندگی و آثار موحد، در دانشگاه تبریز توسط محمد طاهری خسروشاهی، از محققان حوزه ادبیات فارسی در آذربایجان، تدوین و منتشر شده است. موحد از جمله عرفان‌پژوهانی است که مدفون بودن شمس تبریزی در خوی را به‌دلیل وجود مقبره‌های با یک مناره در خارج از شهر خوی که از آغاز سده پانزدهم میلادی به «مناره شمس تبریزی» معروف بوده، معتبر می‌داند.
از جمله آثار دکتر موحد می‌توان به کتاب‌های زیر اشاره کرد:
حدیقه‌الحقیقه، از ابوالفتح محمدبن شیخ‌الاسلام احمد جام (ژنده‌پیل) (تصحیح و تعلیق)، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۴۳.
سفرنامه ابن بطوطه (ترجمه)، تهران: علمی و فرهنگی، ۱۳۶۱
خزران از آرتور کستلر (ترجمه)، تهران: انتشارات خوارزمی، ۱۳۶۱
سلوک‌الملوک از فضل‌ا… روزبهان خنجی (تصحیح و تعلیق)، انتشارات خوارزمی ۱۳۶۲
چهار مقاله درباره آزادی از آیزایابرلین (ترجمه)، تهران: انتشارات خوارزمی، (برنده جایزه کتاب سال) ۱۳۶۹
مقالات شمس تبریزی (تصحیح و تعلیق)، تهران: انتشارات خوارزمی، (برنده جایزه کتاب سال) ۱۳۶۹.
خمی از شراب ربانی، گزیده مقالات شمس (تصحیح و تعلیق) تهران، سخن، ۱۳۷۳
اصطرلاب حق، گزیده فیه‌مافیه (تصحیح و تعلیق)، تهران: سخن، ۱۳۷۵
ابن‌بطوطه (تالیف)، تهران: طرح نو، ۱۳۷۸.
شمس تبریزی (تالیف)، تهران: طرح نو، ۱۳۷۹
در هوای حق و عدالت (تالیف)، تهران: نشر کارنامه، (برنده جایزه اندیشه)،۱۳۸۴
فصوص‌الحکم، ابن عربی (ترجمه و تعلیق)، تهران، نشر کارنامه، ۱۳۸۵.
کلام استاد موحد
یونسکو یک بار از اول راه به مناسبت ترجمه ابن بطوطه در چشم عنایت در من نگریست و آن شصت و چند سال پیش بود. یونسکو بار دیگر در آخر راه زندگی مرا به نواخت خود مفتخر ساخته است.
شیخ عطار مقدمه‌ای در تذکره الاولیاء دارد و من آن را نشان دهنده حال خود می‌دانم. من نیز به تبعیت از عطار خود را به فتراک بزرگان بستم. چه خوب کردم اگر از فخر و شرف و منزلتی که هیچ لیاقت آن را نداشتم، برخوردار شدم. اگر گوشه چشمی به من دارند از این معامله است که خود را به فتراک شمس و مولانا بستم.
من این مایه تحسین و ترغیب را به ریش نمی‌گیرم و امر به من مشتبه نمی‌شود. خودم را بهتر از دیگران می‌شناسم. به قول خاقانی هیچ اگر سایه پذیرد منم آن سایه هیچ. وقتی از حقیقت مراسم بزرگداشت آگاه شدم که کار از کار گذشته بود و تن به قضا دادم.
گفتار درباره استاد موحد
حجت‌الله ایوبی، دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو- ایران
ما نیازمند شناخت هر چه بیشتر این مرد بزرگ هستیم. من همواره از تمام دانشجویان خود می‌خواهم که به دیدار استاد موحد بروند چراکه اگر می‌خواهید ایران را ببینید باید به سراغ استاد موحد بروید و اگر می خواهید اسلام را بشناسید، از منویات و افکار استاد موحد بهره‌گیری کنید.
هانری دوفوشه کور، این پیر دیار غرب، مقالات شمس تبریزی را به زیباترین شکل ممکن به زبان فرانسه ترجمه کرده است و نام این اثر هنری را «در جستجوی گوهر» گذاشته است که به واقع و به معنا درست‌ترین عنوان را برای این کتاب برگزیده است. این اثر ویژه در شرایط کنونی که دنیا در حال مخدوش کردن و تخریب چهره اسلام و ایران است می‌تواند به درستی پیام دیار شرق را به غرب برساند؛ چراکه ۳۲۶ فراز از شمس تبریزی به شکل هوشمندانه‌ای توسط این استاد فرانسوی ترجمه شده و ۸۰ صفحه آخر این کتاب به فهم واژگان شمس تبریزی و مولانا اختصاص پیدا کرده است.
این کتاب زحمات دکتر موحد را در غرب به‌درستی معرفی می‌کند و مفهوم حضور معنوی ایشان را به جهانیان نشان می‌دهد. در واقع باید گفت چهره‌ای که از ایران دیده می‌شود بعد از این کتاب زیباتر خواهد شد.