گروه علوم اجتماعی و انسانی
قرن بیست و یکم که با تحولات سریع و رشد فزاینده علوم و فناوریها و شکلگیری متحدان پرقدرت صنعتی و اقتصادی در سطح بینالمللی همراه بوده است، انواع جدیدی از فقر، نابرابری، تبعیض و طرد اجتماعی را ایجاد کرده که زیانهای جبرانناپذیری بر تفاهم و همزیستی انسانی و توسعه اجتماعی وارد آورده است. یونسکو اعتقاد دارد که تحقیقات علوم اجتماعی، مانند دیگر حوزههای علوم، باید ابعادی کاربردی داشته باشد، زیرا هدف بنیادی همه علوم، مشارکت در تحقق پیشرفتهای فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی است. بر این اساس، موضوع علوم اجتماعی در برنامههای این سازمان همواره در دو چشمانداز زیر مطرح بوده است:
۱. تقویت توان علوم اجتماعی به عنوان یک رشته علمی برای پاسخگویی به چالشهای اجتماعی در سطوح ملی، محلی و جهانی و استفاده از یافتههای تحقیقاتی آن در سیاستگذاریها و برنامهریزیهای فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی
۲. به خدمتگرفتن این علوم در جهت تحقق اهداف یونسکو که صلح، توسعه، حقوق بشر و دموکراسی است.
کمیسیون ملی یونسکو – ایران با پیروی از هدف اصلی یونسکو در برنامه علوم اجتماعی و انسانی در راهبرد میانمدت شش ساله آینده یعنی مقابله با چالشهای جدید اخلاقی و اجتماعی، تحقق آن را از طریق اهداف راهبردی مانند: پیشبرد اصول، رویهها و هنجارهای اخلاقی مؤثر در توسعه علوم و فناوری؛ تقویت ارتباط متقابل میان پژوهش و سیاستگذاریها در زمینه دگرگونیهای اجتماعی و ترویج تحقیقات در باره پدیدههای جدید اخلاقی و اجتماعی دنبال میکند. از آنجا که اخلاق در کانون وظایف و مأموریتهای یونسکو جای دارد، کمیسیون ملی تأثیر نوآوریهای علمی و فناوری را بر حقوق بشر در سرلوحه فعالیتهای خود قرار داده است. برقراری پیوند میان نتایج پژوهشهای معتبر علمی و نیازهای سیاستگذاری مقامات محلی و ملی در زمینههای مربوط به توسعه پایدار در مرحله دوم و مشارکت در گفتوگوی بین تمدنها و فرهنگها و استقرار فرهنگ صلح از طریق فلسفه، علوم انسانی، ترویج حقوق بشر و مبارزه با تبعیض سومین رویکرد مهم این کمیسیون در حوزه تخصصی علوم اجتماعی و انسانی است.
کنوانسیونها، توصیهنامهها، طرحها و برنامههای عمل بینالمللی درحوزه علوم اجتماعی و انسانی
اهداف توسعه هزاره، اعلامیه هزاره ملل متحد، سند نهایی اجلاس جهانی سران (۲۰۰۵)، کنوانسیون بینالمللی مبارزه با دوپینگ در ورزش (۲۰۰۵)، اعلامیه و برنامه عمل وین مصوب کنفرانس جهانی حقوق بشر (۱۹۹۳)، اعلامیه و برنامه عمل دهه بینالمللی فرهنگ صلح و عدم خشونت برای کودکان جهان (۲۰۱۰ – ۲۰۰۱)، طرح عمل مصوب کنفرانس جهانی مبارزه با نژادگرایی، تبعیض نژادی و بیگانههراسی و نابردباریهای وابسته ( ۲۰۰۱ )، ابزارهای بینالمللی در زمینه اخلاق زیستی از جمله اعلامیه جهانی در مورد ژنوم انسانی و حقوق بشر (۱۹۹۷)، اعلامیه بینالمللی داده های ژنتیکی (۲۰۰۳) و اعلامیه بینالمللی اخلاق زیستی و حقوق بشر (۲۰۰۵).
محورهای اصلی فعالیتهای اداره علوم اجتماعی و انسانی کمیسیون ملی مطابق با اهداف و تعهدات بینالمللی مربوط به اجرای کنوانسیونها، توصیهنامهها، طرحها و برنامههای عمل بینالمللی و اولویتهای ملی کشور عبارت است از: اخلاق در علوم، فناوری و اخلاق زیستی، مدیریت دگرگونیهای اجتماعی، فلسفه و علوم انسانی، حقوق بشر و مبارزه با تبعیض، تربیت بدنی و ورزش و تقویت ارتباط بین تحقیقات علوم اجتماعی و سیاستگذاریهای اجتماعی.