کتاب "عرفاتالعاشفین و عرصات العارفین "در فهرست منطقهای آسیا و اقیانوسیه حافظه جهانی ثبت شد
کمیته منطقهای آسیا ـ اقیانوسیه برنامه حافظه جهانی MOWCAP که در سال ۱۹۹۸ با هدف نگهداری از مجموعههای آرشیو و کتابخانهای ارزشمند منطقه، تسهیل تبادل اطلاعات میان شبکههای متخصصین و افزایش منابع لازم در جهت حفاظت و اشاعه دسترسی به میراث مستند در منطقه آسیا و اقیانوسیه تشکیل شده بود، هفتمین اجلاس خود را در شهر Hue ویتنام در تاریخ ۲۹ الی ۳۱ اردیبهشت ماه سال جاری (۱۸ تا ۲۰ مه ۲۰۱۶) برگزار نمود. در این اجلاس ۱۶ اثر پیشنهادی توسط کشورهای منطقه بررسی و بر اساس معیارهای ثبت از جمله اهمیت جهانی، غیرقابل جایگزین و بینظیر بودن آثار، ۱۴ اثر را جهت ثبت انتخاب نمود و بدین ترتیب تعداد آثار ثبت شده در سطح منطقه آسیا ـ اقیانوسیه به ۴۶ اثر رسید. لیست کامل آثار پذیرفته شده در لینک www.mowcap.org/wp-content/uploads/2016-MOWCAP-Inscriptions.pdf قابل دسترسی است.
در این اجلاس کتاب معرفی شده از سوی ایران با عنوان “عرفاتالعاشفین و عرصاتالعارفین “در فهرست منطقهای آسیا و اقیانوسیه ثبت شد. جمهوری اسلامی ایران با تشکیل کمیته ملی حافظه جهانی در سال ۱۳۸۴ و شرکت در کمیته منطقهای آسیا و اقیانوسیه از بدو تأسیس سعی بر شناساندن میراث مستند ارزشمند ایران و ثبت آنان در حافظه جهانی بوده و تاکنون ۹ اثر از ایران شامل: شاهنامه بایسنقری، وقفنامه ربع رشیدی، مجموعه اسناد تشکیلات اداری دوره صفوی در آستان قدس رضوی، التفهیم لاوائل صناعه التنجیم، پنج گنج (خمسه) نظامی، مجموعه نقشههای تاریخی ایران در دوره قاجار، ذخیره خوارزمشاهی، مسالکالممالک (مشترک با آلمان) و کلیات سعدی در حافظه جهانی به ثبت رسیده است. و با ثبت اخیر تعداد آثار ثبت شده ایران در فهرست منطقهای آسیا و اقیانوسیه نیز به ۵ اثر رسید. پیش از این، چهار اثر از ایران در فهرست آسیا و اقیانوسیه برنامه حافظه جهانی یونسکو شامل المسالک والممالک، وندیداد، فیلم مستند جان مرجان و اسناد تصویری کربلا (به صورت مشترک میان ایران و عراق) ثبت شده بود که کلیه اطلاعات این آثار در سایت کمیسیون ملی یونسکو –ایران موجود است.
این اجلاس علاوه بر ثبت آثار، اقدام به برگزاری کارگاهی کرد که در طی آن به معرفی و ارائه دستورالعمل جهت اجرایی کردن توصیهنامه اخیر یونسکو با عنوان توصیه یونسکو ـ حفاظت و دسترسی به میراث مستند از جمله میراث دیجیتال که در سال ۲۰۱۵ به تصویب سی و هشتمین و آخرین اجلاس کنفرانس عمومی رسید، پرداخته شد.
معرفی اثر ثبت شده جدید
“کتاب عرفاتالعاشفین و عرصاتالعارفین “که برنده جایزه جهانی کتاب سال ایران شده است یکی از بزرگترین و مهمترین تذکرههای فارسی است که در سالهای ۱۰۲۲-۱۰۲۴ هجری قمری از سوی تقیالدین محمد اوحدی حسینی دقاقی بلیانی (۹۷۳-۱۰۴۰) شاعر، ادیب و نویسنده نامآور دوره صفوی به رشته تحریر درآمده است. هدف از تألیف این کتاب بر اساس آنچه در مقدمه کتاب آمده است جاودان کردن نام گویندگان و شعرای فارسی زبان است.
این کتاب شامل مقدمهای مفصل در کلیات حاوی شرح احوال مفصل مؤلف و حوادث سفر وی به هند و ۲۸«عرصه» (هر عرصه به یک حرف اختصاص دارد) است و هر «عرصه» در سه غرفه متقدمین، متوسطین و متأخرین به شرح حال نزدیک به ۳۵۰۰ تن از شعرا به همراه گزیدهای از آثار آنان پرداخته است.
این اثر کم نظیر از نظر جامعیت و تفضیل، با شِم انتقادی به تاریخ ادبی آن دوران پرداخته و فراتر از فواید ادبی و اهمیت آن در تراجم احوال شعرا، چهره واقعی ادب و آداب و رسوم ، شیوه زندگی و اجتماعیات عصر صفوی در ایران و هند را ترسیم کرده و بارها مورد استفاده وسیع تذکره نویسان قدیم و محققان معاصر قرار گرفته است.
نسخه خطی معرفی شده جهت ثبت در کتابخانه ملی ملک به خط نستعلیق متوسط در ۶۰۸ برگ و کاغذ ترمه در حدود سده یازدهم هجری و چند سالی پس از اتمام تألیف عرفات کتابت شده است و دارای فهرست تفصیلی میباشد.