پیام مدیرکل یونسکو به مناسبت روز جهانی علم برای صلح و توسعه (۲۰۱۶)
روز جهانی علم ۲۰۱۶ به “گرامیداشت مراکز علم و موزههای علم” اختصاص یافته است.
نقطۀ شروع روشن است. علم در رأس دستورکار ۲۰۳۰ برای توسعۀ پایدار، دستورعمل آدیس آبابا، چارچوب عمل سِندای و توافقنامۀ تغییر اقلیم پاریس قرار دارد. توافقنامههای یادشده در برگیرندۀ دیدگاهی جدید برای سعادتمندی نوع بشر، (استقرار) صلح و کرۀ زمین هستند. آنها امکان تولید و بهاشتراکگذاری دانش، بهره-مندی از نوآوریها و خلاقیتهای صورت گرفته و نیز استفاده از روشی عادلانه، پایدار و فراگیر برای تحقّق آینده را در اختیار همۀ جوامع قرار میدهند. لازمۀ دستیابی به موارد یادشده، گسترش هر چه بیشتر علم و برقراری پیوندهای مستحکمتر میان علم و جامعه است.
به همین دلیل است که مراکز و موزههای علم تا این اندازه مهّم هستند. اهمیت آنها در ظرفیتسازی (علمی)، پشتیبانی (علمی) و نیز اشاعۀ پیام اهمیت علم در (دستیابی) به صلح و توسعه است.
مراکز و موزههای علم نقش مهّمی در پاسخگویی (به سؤالهای موجود در) ذهن کاوشگر زنان و مردانی را دارد که در نقش آزمایشگاههای زندۀ خلاقیت به دنبال تسهیل پژوهش و یافتن راهحلهای مناسبی برای کمک به جوامع در جهت رفع چالشهای پیشرویشان هستند. در عصر دیجیتتال که نیازمند روشهایی ابتکاری برای ترویج علمآموزی در فضای خارج از کلاسهای درس هستیم، موزهها و مراکز علم مکانهایی مهّم برای آموزش به حساب میآیند. آنها روشهای بسیار خوبی را برای تشویق کودکان، بهویژه دختران، به کسب مشاغل علمی ارائه میکنند و به این ترتیب در چند برابر کردن ظرفیتهای علمی جمعی نوع بشر نقش مهّمی ایفا میکنند.
در نوامبر ۲۰۱۵ یونسکو توصیهنامهای جهانی را در خصوص “حفاظت و ارتقای موزهها و مجموعه اشیای نگهداری شده در آنها، تنوع و نقش آنها در جامعه” تصویب کرد و به این واسطه تعهد ما را به بسیج موزهها بهعنوان بازیگران اصلی صلح و توسعه، تقویت کرد.
امسال، در جریان گرامیداشت روز جهانی علم برای صلح و توسعه، ما به کمک انجمن مراکز علم و فنّاوری و شورای بینالمللی موزهها به تعهد فوق عمل کرده و برای تولید و بهاشتراکگذاری دانش علمی تلاش میکنیم.
موزهها و مراکز علم جایگاههایی برای گفتوگو، تفاهم و مقاومت هستند. آنها بارقههایی از شادی و شگفتیِ الهامبخش را برای بازدیدکنندهها بدون توجه به سن و پیشینۀ اجتماعی آنها ایجاد میکنند و این تجربهای است که همۀ زنان و مردان را حول ارزشهای مشترکی گردهم میآورد.
بر این اساس، من از همۀ شرکا و دولتها دعوت مینمایم که برای ایجاد آیندهای پایدارتر و فراگیرتر برای همه از هیچ اقدامی برای پشتیبانی، تقویت و مهار توان کامل موزهها و مراکز علم فروگذار نکنند.
ایرینا بوکووا
مترجم: مهرناز پیروزنیک
کمیسیون ملّی یونسکو – ایران