کاشان پایتخت کتاب ایران شد
دکتر عبدالمهدی مستکین: کاشان شهری زنده و پویا در مطالعه و شوق کتاب خوانی است.
کاشان در چهارمین دوره انتخاب و معرفی پایتخت کتاب با سابقه چندهزار ساله به عنوان «پایتخت کتاب ایران» معرفی شد.
چهارمین پایتخت کتاب ایران به همراه روستاهای برگزیده چهارمین دوره جشنواره روستاها و عشایر دوستدار کتاب معرفی شد و شهر کاشان از شهرهای استان اصفهان، از میان ۱۰ شهر راه یافته به مرحله نهایی داوری به عنوان پایتخت کتاب ایران دست یافت و لوح افتخار وزرای کشور و فرهنگ و ارشاد اسلامی و کمیسیون ملی یونسکو را نیز دریافت کرد.
همچنین مبلغ ۳۰۰ میلیون ریال جایزه نقدی و ۲۵۰ میلیون ریال حواله کتاب از طرف معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی و شهردار این شهر اهدا شد. همچنین در این مراسم شهرهای صدرا، دزفول، مهاباد و یزد هم عنوان شهرهای خلاق را از آن خود کردند.
در همین ارتباط با دکتر عبدالمهدی مستکین ، داور چهارمین دوره جشنواره روستاها و عشایر دوستدار کتاب و پایتخت کتاب ایران، به گفتوگو نشستیم…
• در مورد طرح پایتخت کتاب ایران، توضیحاتی ارائه بفرمایید و اینکه آیا این طرح، یک طرح الگوبرداری شده است؟
پایتخت کتاب ایران برگرفته از تجربه بسیار ارزشمند سازمان یونسکو است که ۲۲ آوریل هر سال، یک شهر را به عنوان پایتخت کتاب جهان معرفی می کند. در واقع طرح پایتخت کتاب جهان از سال ۲۰۰۱ میلادی به اینسو هر ساله از سوی سازمان یونسکو به شهری داده میشود که در جهت تقویت جایگاه کتاب و خواندن آن کوشش شایانی کرده باشد. هدف یونسکو این است تا از این طریق در آن سال به اجرای برنامههای فرهنگی مرتبط با کتاب بپردازد و از این راه شوق مطالعه را در مردم ایجاد کند. این اتفاق سببساز این شد تا از ۴ سال گذشته، کمیسیون ملی یونسکو- ایران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت کشور، کتابخانه ملی و سایر نهادهای مرتبط با موضوع کتاب و کتابخوانی، طرح انتخاب پایتخت کتاب ایران و روستاها و عشایر دوستدار کتاب را برگزار کنند. اما اقدام مهم دیگری که در کنار معرفی پایتخت کتاب ایران در دستور کار قرار گرفت، توجه ویژه به روستاها و مناطق عشایری بود تا در چارچوب این برنامه، آنها را به موضوع گسترش کتابخوانی ترغیب کنیم. جای خرسندی است که اعلام کنم، این طرح با حدود ۶۰ شهر و ۱۰۰ روستا آغاز شد ولی در دوره چهارم به ۱۲۷۰ روستا و ۱۴۵ شهر رسیده است؛ که این آمار نشان از موفقیت این طرح دارد.
• به مهمترین دلایل اجرای این طرح اشاره کنید.
اساسا مردم در کشورهایی که در مسیر پیشرفت پایدار و همهجانبه گام برمی دارند، از استاندار خوبی در حوزه کتاب و کتابخوانی برخورداند. هر جامعه ای که با این مقوله پیوند داشته باشد، بیگمان جزو کشورهای پیشرو در مسیر توسعه و پیشرفت است. با نگاه به آمارهای جهانی میتوان به خوبی دریافت که کشورهای با استاندار بالا از منظر مطالعه، در تولید علم و صنعت، ثروتسازی، خلاقیت و توسعه همهجانبه در حوزههای انسانی، همواره پیشگام بوده و حرف اول را میزنند. اما در مورد ایرانیان که از ۱۷۵۰ سال پیش، نخستین و بزرگترین دانشگاه کهن جهان (جندیشاپور) را داشتند، -که در فهرست رویدادهای جهانی به ثبت رسیده است_ طبیعی است که این سنت علمی کتابخوانی، مطالعه و دانشافروزی را بر مبنای همان سنت پیشین ادامه دهند و تداوم بخشند.
• اهداف این طرح چیست؟
ما میکوشیم تا فارغ از یک فضای شعارزدگی، بحث ترویج کتاب و شوق مطالعه را در ایران گسترش دهیم. لازم میدانم به این نکته اشاره کنم که در مطالعات میدانی و سفرهایی که داشتم، به استعدادهای شگرفی برخوردم که جای دریغ و حسرت است اگر ما نتوانیم بسترهای لازم برای معرفی و بهرهگیری از این ظرفیتها را فراهم کنیم. هدف دیگر ما از اجرای این طرح، آشنا کردن مردم، خانوادهها، کودکان و نوجوانان با هویت ملی و ارزشهای بومی بر بال اندیشههای مشاهیر بزرگ ایران زمین است که تاکنون قریب به ۳۵ تن از این بزرگان را ثبت جهانی کردیم. اما سومین هدفی که در راستای اجرای این طرح، محقق شده است، رقابت بسیار نزدیک شهرها در این جشنواره است که به شکل گستردهای به موضوع مهم و بنیادین فرهنگ و فرهنگسازی روی آوردهاند.
• و به عنوان آخرین و اصلیترین پرسش، دلائل برجسته انتخاب شهر کاشان به عنوان چهارمین پایتخت کتاب ایران از دیدگاه شما به عنوان داور این جشنواره چیست؟
شهر کاشان به جهت دارا بودن بسترهای مناسبی که در طول تاریخ خود داشته، شهری زنده و پویا از منظر مطالعه و شوق کتابخوانی است. در بازدیدهای میدانی از این شهر که به همت آقای مصطفی جوادی، رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان کاشان، صورت گرفت و همچنین کارگاههای آموزشی، نشستها و سخنرانیهایی که در این شهر توسط اینجانب انجام شد، این موضوع به خوبی مشخص شد که مردم این دیار انس و الفتی همیشگی با کتاب و کتابخوانی دارند. گواه این مطلب دائر کردن بزرگترین فروشگاه خانه کتاب کاشان با عنوان “ساربوک” است. همچنین وجود بزرگانی همچون غیاثالدین جمشید کاشانی، محتشم کاشانی، کمالالملک، سهراب سپهری و بسیاری از مشاهیری که در این دیار پرورش یافتتد، این شهر را واجد شرایط برگزیده شدن به عنوان پایتخت کتاب ایران کرد.
خوشبختانه این مسیر ایجاد شوق و انگیزه کتابخوانی در ایران فراهم شده است، اما ما در آغاز راه هستیم و امیدواریم که هر ساله گامهای بلندتر و مستحکمتری را در راستای تحقق این هدف بزرگ برداریم.
“سلمه غیاثی، مدیر روابط عمومی کمیسیون ملی یونسکو- ایران”