گزارش افتتاح “کرسی یونسکو در زمینه آموزش و یادگیری الکترونیکی" – ۲۳ دی ۱۳۹۶
“کرسی یونسکو در زمینه آموزش و یادگیری الکترونیکی”، طی مراسمی با حضور دکتر سعدالله نصیری قیداری، دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو، دکتر کمال خرازی، رییس هیئت امنای مؤسسه آموزش عالی مهرالبرز، دکتر علیاکبر جلالی، رئیس کرسی مذکور، دکتر رحیم عبادی، رئیس موسسه آموزش عالی مهر البرز و جمعی از اساتید، صاحبنظران و مدیران حوزه آموزش و یادگیری، در تاریخ ۲۳ دی ۱۳۹۶، در محل مؤسسه آموزش عالی مهرالبرز افتتاح شد.
این مراسم در دو بخش افتتاحیه و “میزگرد چالشهای یادگیری الکترونیکی در ایران و چگونگی رفع آنها” با حضور متخصصان حوزه ذیربط برگزار شد.
در ابتدا پس از پخش آیاتی چند از کلاماله مجید و سرود جمهوری اسلامی ایران، مجری برنامه در خصوص یونسکو، برنامه دانشگاههای همزاد (UNTWIN) و کرسیهای یونسکو ((UNESCO Chairs، به اجمال مطالبی را عنوان کرد.
سپس دکتر سعداله نصیری قیداری اظهار داشت: “کرسی آموزش و یادگیری الکترونیکی در سال ۱۳۹۵ به تصویب رسید و جزو ۱۵ کرسی است که در حوزههای مختلف آموزش، علوم، علوم اجتماعی، فرهنگ، و ارتباطات در کشور تاسیس شدهاند که البته با تصویب نهایی کرسی “ارتباطات در علوم و فناوری” در دانشگاه علامه طباطبایی و امضای تفاهم نامه نهایی آن توسط مدیرکل یونسکو، تعداد آنها به ۱۶کرسی خواهد رسید. همچینن از یونسکو برای تاسیس “کرسی ترویج علم” در مرکز تحقیقات سیاستهای علمی کشور درخواست کردهایم و منتظر پاسخ نهایی یونسکو در این زمینه هستیم.” دکتر نصیری در ادامه با اشاره به اهمیت آموزش از صدر اسلام و آغاز رسالت نبی اکرم با کلمه ” اقراء”، به اهمیت آن بهعنوان یک اولویت جهانی اشاره کرد و افزود: “یونسکو بر اساس سه اصل: آموزش، علم و فرهنگ و با هدف دستیابی به صلح تاسیس شد و جزو معدود نهادهای مرتبط با سازمان ملل است که به هیچ وجه زیر بار سلطه آمریکا و رژیم اشغالگر قدس و استثعمارگران نمیرود و تنها نهادی است که فلسطین را بهعنوان یک کشور عضو به رسمیت شناخته است. تاکید یونسکو بر علم و فرهنگ است که از وجوهات تمایز انسان با سایر مخلوقات است و از طریق آموزش میسر میشود.” دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو در ادامه، با قرائت اسامی کرسیهای تاسیس شده در کشور، به وضعیت فعالیت آنها اشاره و تاکید کرد: “از کرسی آموزش و یادگیری الکترونیک انتظار میرود که با درایت آقای دکتر جلالی، و با کمک دبیرخانه کرسی بتواند نقش موثری در امر آموزش و یادگیری ایفا نماید. لازمه فعالیت قوی کرسی، ارتباط گسترده با سایر کرسیهای مرتبط در کشور است و ایجاد یک شبکه بین کرسیها و اشتراکگذاری بهترین تجارب از این طریق، پیشنهاد میشود.” دکتر نصیری سپس به جایگاه علمی کشور در صحنههای بینالمللی و یونسکو اشاره کرد و بر حضور فعال کشور در تدوین بیانیهها، کنوانسیونها و توصیه نامههای بینالمللی و نقش کرسیها در این زمینه از جمله نقش کرسی آموزش و یادگیری الکترونیک در تدوین توصیهنامه بینالمللی در زمینه منابع آموزشی آزاد تاکید کرد.
دکتر جلالی در سخنرانی خود ابتدا با طرح این سوال که راهبرد اجرایی کرسی آموزش و یادگیری الکترونیکی چیست؟ اظهار داشت: “ما در ابتدا باید ببینیم که هم اکنون یادگیری الکترونیکی در جهان در چه مرحله ای است و به چه سویی حرکت میکند و بر اساس آن جهتگیری کنیم. فناوری در دنیای امروز در دست صنایع است. هم اکنون اینترنت اشیاء (IOT) مطرح شده است و در دنیا در بحث آموزش قرار گرفته است. یادگیری الکترونیک ( E_ Learning ) در سطح بینالمللی با آنچه ما از آن برداشت میکنیم متفاوت است و صرفا به معنی ارائه درس کلاسیک آن هم فقط برای افراد تحصیلکرده نیست. آموزش الکترونیک دارد به سمت آموزش اجتماعی میرود و این نگاه باید مورد توجه ویژه قرار گیرد.” وی در ادامه ضمن تشریح فعالیتهای کرسی از زمان تاسیس تاکنون، افزود: “کرسی آموزش و یادگیری الکترونیکی باید به نحوی فعالیت کند که بتواند به عنوان یک قطب آموزشی و علمی مطرح شود و این کار با توجه به موفقیت موسسه مهر البرز طی ۱۰ سال گذشته، امکانپذیر است. یکی از فعالیتهایی که دراین زمینه از ابتدا باید مورد توجه قرار گیرد ایجاد شبکهسازی بین کرسیها و تقویت همافزایی میان آنها است.” دکتر جلالی در ادامه با بیان اینکه کرسی آموزش و یادگیری الکترونیک در نظر دارد به منظور فرهنگسازی و فراهم کردن امکان تبادل تجربیات موفق میان افراد و موسسات در حوزه آموزش و یادگیری الکترونیکی جایزهای ملی طراحی نماید، افزود: “بر این اساس بروشور جایزه تهیه شده است و شورای راهبردی آن نیز به زودی تشکیل خواهد شد و امیدوارم بتوانیم با حمایت کمیسیون ملی یونسکو و مشارکت جمعی افراد و نهادهای ذیربط شرایط برگزاری این جایزه را فراهم نمائیم.”
دکتر خرازی در بررسی جایگاه کرسیها در نظام دانشگاهی با تاکید بر دانشگاههای الکترونیکی اظهار داشت:” یونسکو برای تاثیرگذاری و تاثیر پذیری است و کشور ایران باتوجه به عظمت فرهنگی و علمی خود میتواند تاثیرات عمیقی بر این سازمان بگذارد.” وی ادامه داد: “برای قرار گرفتن در ردههای بالای علمی دانشگاهها و پژوهشگاهها در سطح بینالمللی، لازم است سبک آموزش ما تغییر کند. اکنون در کشورهای پیشرفته، معلم- محوری به دانشجو- محوری تغییر یافته است که موجب افزایش خلاقیت و کشف بسیاری از مسائل میشود. در کشور ما همچنین آموزش الکترونیک در سطوح ابتدایی مطرح است و لازم است آخرین فناوریهای بین المللی در بستر آموزش مشخص شود و شرایط آن در کشور فراهم گردد. موضوع دیگری را که باید مورد توجه قرار دهیم استفاده از هوش مصنوعی شناختی ( Cognitive AI) است. هوش مصنوعی باعث یادگیری آسانتر مطالب میشود و طبق پیش بینی در ۳۰ سال دیگر، یکی شدن هوش مصنوعی و انسان رخ خواهد داد و در آن زمان هوش انسان میلیون برابر میشود.” وی در ادامه با اشاره به ظرفیت بالای موسسه آموزش عالی مهر البرز در بحث آموزش، به نقش کرسی آموزش و یادگیری الکترونیکی در ایدهپردازی برای دانشگاهها اشاره کرد و اظهار امیدواری کرد که این کرسی بتواند با ایجاد یک شبکه ارتباطی میان کرسیهای موجود در داخل کشور باعث همافزایی وگسترش فعالیتها در حوزههای آموزشی، علمی و فرهنگی شود.
در ادامۀ مراسم، از پوستر طراحی شده برای “جایزه ملی آموزش و یادگیری الکترونیکی”، با حضور دکتر نصیری، دکتر جلالی و دکتر عبادی رونمایی شد.
“میزگرد چالشهای یادگیری الکترونیکی در ایران و چگونگی رفع آنها” عنوان بخش بعدی نشست بود. این میزگرد با ریاست دکتر رحیم عبادی (رئیس موسسه آموزش عالی مهر البرز)، دکتر خدایار ابیلی (عضو هیات علمی دانشگاه تهران و عضو هیات علمی همکار در موسسه آموزش عالی مهر البرز)، دکتر فاطمی (رئیس بخش آموزش الکترونیکی دانشگاه تهران)، دکتر منتظر (رئیس انجمن یادگیری الکترونیکی ایران /یادا/ )، دکتر علی اکبر جلالی (رئیس کرسی آموزش و یادگیری الکترونیکی)، دکتر محب حسینی (رئیس بخش آموزش کمیسیون ملی یونسکو)، دکتر صفوی(رئیس کارگروه یادگیری الکترونیکی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری)، و دکتر مهدی شامی زنجانی (مشاور عالی موسسه آموزش عالی مهر البرز) برگزار شد.
در این میزگرد اعضاء در خصوص چالشهای آموزش و یادگیری مادامالعمر در ایران و راهکارهای رفع آنها به بحث وتبادل نظر پرداختند و پیشنهاداتی در این زمینه ارائه دادند.
دکتر خدایار ابیلی چالشهای اصلی یادگیری الکترونیک را بدین شرح عنوان کرد: ۱- کاهش تعاملات انسانی (در این زمینه موضوع تابآوری مطرح میشود و باید مورد توجه قرار گیرد) ۲- تفکر و مهارت سنتی استاد و دانشجو (آموزش و یادگیری صرفا نباید از طریق یکسری تجهیزات انجام شود) ۳- موضوع کیفیت. (کیفیت از چالشهای یادگیری الکترونیکی است و باید در استراتژیهای مهر البرز و در ساختار یادگیری الکترونیکی قرار گیرد).
دکتر منتظر نحوه مواجهه با فناوریهای نوین را با ذکر مثالی از ورود سینما به ایران و روند تعطیلی و گشایش مجدد این پدیده تشریح کرد و فناوری در کشورهای جهان سوم را به مثابه چتربازی تشبیه نمود که هنگام فرود چترش باز نمیشود و هم خود زخمی میشود و هم برای دیگران نمیتواند کاری انجام دهد و در نهایت عنوان کرد که نگاه ما به فناوری باید منطقی و متناسب با شرایط موجود و نه بر اساس تکنوفوبیا ( ترس از فناوری) و نه تکنوفیلیا ( غرق در فناوری) باشد.
دکتر فاطمی چالش یادگیری الکترونیکی را درک مفهوم واقعی این عبارت دانست و عنوان کرد که یادگیری الکترونیکی یا صرفا به معنی یکسری کلاس درس اینترنتی است یا در نگاهی دیگر به معنی روش درجه دوم آموزشی است که در آن استاد وجود ندارد و برای کسب درآمد است. برای این اساس لازم است یادگیری الکترونیکی، متناسب با صلاحیتش تعریف شود.
دکتر محب حسینی محورهای پیشنهادی کار کرسی در زمینه آموزش و یادگیری الکترونیکی در کشور را بدین شرح برشمرد: ۱- کمک به سیاستگذاری آموزشی ۲- توسعه حرفهای معلمان و استادان ۳- توسعه و انتقال محتوای آموزشی الکترونیکی ۴- انتقال یاددهی و یادگیری با کیفیت در آموزش رسمی و غیر رسمی ۵- نظارت و ارزیابی ۶- به اشتراک گذاشتن دانش و پژوهش از طریق آموزش و یادگیری الکترونیکی ۷- خواندن و یادگیری از طریق ابزارهای الکترونیکی همراه، و ۸- کاربرد گستردۀ یاددهی و یادگیری مجازی در آموزشعالی از طریق برگزاری دورههای مهارتی خصوصا دورههای فراگیر باز و برخط (MOOCS). رئیس بخش آموزش کمیسیون ملی همچنین پیشنهاد کرد که کرسی نشستی را در گرامیداشت هفته یادگیری از طریق ابزارهای الکترونیکی همراه، که موضوع امسال آن مهارتآموزی است، برگزار نماید.
دکتر صفری عدم استفاده از تجارب سایر کشورها را از چالشهای مهم در زمینه یادگیری الکترونیکی عنوان کرد و استفاده از این نوع یادگیری را برای فضای کسب و کار و آموزش روستایی، از فرصتها برشمرد.
دکتر شامی زنجانی با تاکید بر لزوم درک مفهوم واقعی یادگیری الکترونیکی در خصوص “جایزه ملی آموزش و یادگیری الکترونیکی” اظهار داشت که باید این جایزه مبتنی بر یک مدل و ممیزی درست بنا شود وگرنه راه به جایی نخواهد برد.
تهیه و تنظیم: پیمانه پورهادی
کارشناس بخش آموزش