متن سخنرانی دکتر محمدرضا سعیدآبادی دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو در برنامه «میراث جهانی پاسارگاد و پرسپولیس» ۲۵ آذر ۱۳۸۷

اقدامات سازمان  آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) در زمینه تدوین اسناد حقوقی بین‌المللی برای حفظ میراث فرهنگی یکی از دستاوردهای عمده کشورهای عضو سازمان برای رویارویی با فرآیند مستمر تخریب و نابودی میراث کشورهای جهان محسوب می شود.
فهرست میراث جهانی و رقابت سازنده کشورها برای ثبت آثار خود در این فهرست نشانه اقبال از این کنوانسیون و تأکیدی بر تعهد و علاقه همه کشورها به حفظ میراث فرهنگی و انتقال آن به نسل های آینده است. هر اثری که در این فهرست ثبت می شود، دارای ارزش جهانی و بخش لاینفک تمدن جهانی است.
به طور قطع ثبت آثار در فهرست میراث جهانی خود آغاز یک راه و نه انتهای یک فرآیند است. فرآیندی مستلزم اراده سیاسی و تعهدات بیشتر برای حفاظت از آثاری که نه به یک قوم، گروه اجتماعی ، یک ملت و یا کشور بلکه به جهانیان تعلق دارد.
یکی از مهمترین اقدامات پس از ثبت آثار، آگاه سازی و جلب مشارکت اجتماعات محلی در حفاظت این آثار است و آموزش در این میان نقش بسزایی دارد.
برنامه میراث جهانی به گونه‌ای طراحی شده است تا از یک سو نوجوانان و جوانان با ارزش جهانی آثار ثبت شده در فهرست میراث جهانی آشنا شوند، مهارت ها و دانش لازم برای حفاظت از آنها را فراگیرند و از سوی دیگر متعهد شوند تا آثار فرهنگی را حفظ و به نسل های آینده تحویل دهند تا نقش اساسی خویش را در حفاظت از تنوع فرهنگی و طبیعی از طریق همکاریهای بین المللی ایفا نمایند.
علی رغم آثار تاریخی و فرهنگی و طبیعی شگفتی آور و بی نظیر در ایران و تلاش هایی که در سه دهه اخیر برای ثبت آثار در فهرست میاث جهانی انجام شده است، هنوز در مورد تدوین برنامه آموزشی برای آشنایی نوجوانان و جوانان با میراث فرهنگی و گنجانیدن آن در جدول برنامه های درسی نظام آموزشی رسمی اقدام قاطعی صورت نگرفته است.
مجموعه بنرامه هایی از قبیل برنامه امروز که برای سایر محوطه های ثبت شده در ایران در فهرست میراث جهانی برگزار خواهد شد، فرصت مغتنمی خواهد بود تا مقامات و مسئولین استان و شهرها فعالیتهایی را در زمینه آموزش و آگاه سازی نوجوانان و جوانان و به طور کلی جامعه محلی پیش بینی کنند. تنها در پرتو آگاهی جامعه محلی و آموزش نوجوانان و جوانان است که می توان حفاظت پایدار آثار تاریخی و طبیعی را به عنوان نمادی از هویت فرهنگی تضمین کرد.
امروز نیز موجب خوشحالی فراوان است که بار دیگر گردهم آمده ایم تا سند ثبت یکی دیگر از آثار مهم ایرانی را که در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است، برای یادآوری تعهد و مسئولیتی که بر دوشمان است تقدیم نماییم.
ارزش جهانی تخت جمشید نه فقط به خاطر هنر، شکوه و معماری به کار گرفته شده در آن است که به درستی شاهکاری جهانی است، بلکه بخاطر روح اغماض، تسامح، دادگری و انسان‌دوستی پارسیان است که در جای جای تخت جمشید رخ می نماید و جهانیان را خیره کرده است. بر اساس همین آرمانها بود که از هنرها و معماران مختلف از اقوام مختلف  در تخت جمشید به کار گرفته شده است. تخت جمشید اطمینان بخش این پیام پارسیان بود که صرفنظر از نژاد، مذهب، رنگ، پوست و زبان، از لیبی و اتیوپی و مصر و هندوستان از رودخانه دانوب تا رود سند، از کوهستانهای قفقاز تا دشتهای آسیای میانه و از دریاچه آرال تا خلیج فارس، همه اعضای برابر یک جامعه بزرگ‌اند.
در دامنه کوه رحمت، در تخت جمشید هیچ نشانه ای از جور و ستم نیست. در نگاره های تخت جمشید هیچ کس خشمگین نیست، هیچ کس سوار بر اسب نیست، هیچ کس کرنش نمی‌کند، هیچ کس برده و دربند نیست، هیچ کس شگفت زده و سرافکنده نیست، هیچ نژادی بر نژاد دیگر برتری ندارد و هیچ کس به پرستش بت و پیکره نمی پردازد .
هنگام کاوش های نخستین در تخت جمشید باستان شناسان توانستند بیش از ۰۰۰/۳۰ گِل نبشته کوچک دست پیدا کنند که درباره دستمزد کارگران و استادکارانی بود که در ساخت تخت جمشید همکاری داشتند. بنابراین تخت جمشید را نه برده ها بلکه آزادمردان و آزاد زنانی ساختند که از همه حقوق انسانی برخوردار بودند.

مطلب قبلی

نشست جهانی آموزش برای همه-یونسکو، پاریس، ۲۳-۲۱ نوامبر ۲۰۱۲

مطلب بعدی

بورس‌های آموزشی یونسکو