کنفرانس جهانی آموزش عالی (۲۰۰۹) : پویش‌های جدید آموزش عالی و پژوهش برای تغییر اجتماعی و توسعه (یونسکو، پاریس، ۸-۵ جولای ۲۰۰۹) بیانیه نهایی (۸ جولای ۲۰۰۹)
مقدمه
ما شرکت‌کنندگان در کنفرانس جهانی آموزش عالی که در تاریخ ۸-۵ جولای ۲۰۰۹ در مقر یونسکو در پاریس برگزار شد، با توجه به نتایج و بیانیه کنفرانس جهانی ۱۹۹۸ آموزش عالی و با در نظر گرفتن نتایج و توصیه‌های شش کنفرانس منطقه‌ای (کارتاژنا دوایندیاز، ماکائو، داکار، دهلی‌نو، بخارست و قاهره) و نیز مباحث و نتایج این کنفرانس جهانی با عنوان «پویش‌های جدید آموزش عالی و پژوهش برای تغییر اجتماعی و توسعه»، بیانیه زیر را تصویب می‌کنیم.
آموزش عالی به عنوان یک کالای عمومی و الزامی راهبردی برای تمامی سطوح آموزشی و بستری برای پژوهش، نوآوری وخلاقیت، باید در زمره مسئولیت و حمایت اقتصادی دولت‌ها تلقی شود. همانگونه که در اعلامیه جهانی حقوق بشر تأکید شده است: «اعضای جامعه بر مبنای شایستگی، باید دسترسی برابر به آموزش عالی داشته باشند.» (ماده ۲۶ بند ۱).
رکود اقتصادی کنونی، شکاف دسترسی برابر به آموزش عالی و با کیفیت را میان کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه و نیز درون کشورها افزایش می‌دهد و موجب ایجاد چالش‌های بیشتر در کشورهایی می‌شود که دسترسی به آموزش عالی در آنها محدود است.
در هیچ برهه زمانی، سرمایه‌گذاری در آموزش عالی تا این اندازه در ایجاد یک جامعه دانش بنیاد فراگیر و متنوع و نیز پیشبرد پژوهش، نوآوری و خلاقیت از اهمیت برخوردار نبوده است.
دهه قبل شاهدی بر این مدعاست که آموزش عالی و پژوهش در ریشه‌کنی فقر، توسعه پایدار و پیشروی به سوی دستیابی به اهداف مورد توافق توسعه در سطح بین‌المللی شامل «اهداف توسعه هزاره» (MDGs) و «آموزش برای همه» (EFA ) سهیم بوده است. دستورالعمل جهانی آموزش باید بیانگر این واقعیت‌ها باشد.
مسئولیت اجتماعی آموزش عالی
۱- آموزش عالی به عنوان یک کالای عمومی در زمره مسئولیت همه دست‌اندرکاران به ویژه دولت‌ها، قرار دارد.
۲- با توجه به پیچیدگی چالش‌های جهانی حال و آینده، آموزش عالی مسئولیتی اجتماعی برای ارتقای شناخت ما در مورد معضلات چند لایه دارد که شامل ابعاد اجتماعی، اقتصادی، علمی و فرهنگی و توانایی ما در پاسخگویی به آنها می‌باشد. آموزش عالی باید جامعه را به سوی تولید دانش جهانی برای مواجهه با چالش‌های جهانی مانند امنیت غذایی، تغییرات آب و هوا، مدیریت آب، گفت‌و‌گوی درون فرهنگی، انرژی قابل احیا و بهداشت عمومی، سوق دهد.
۳- موسسات آموزش عالی در خلال وظایف اصلی خود (پژوهش و آموزش) که در چارچوب استقلال نهادی و آزادی علمی صورت می‌پذیرد، باید تمرکز بین‌رشته‌ای را افزایش دهند و تفکر نقادانه و شهروندی فعال را ارتقا بخشند که این امر به پیشبرد توسعه پایدار، صلح، رفاه و توسعه و تحقق حقوق بشر که برابری جنسیتی را دربرمی‌گیرد، کمک می‌کند.
۴- آموزش عالی نه تنها باید مهارت‌های کامل و استواری برای جهان حال و آینده ارائه دهد، بلکه با توجه به تعهدی که برای استقرار صلح، دفاع از حقوق بشر و ارزش‌های مردم سالاری دارد، باید به آموزش اخلاقی شهروندان اهتمام ورزد.
۵- اطلاع‌رسانی، صراحت و شفافیت بیشتر در زمینه رسالت‌ها و عملکردهای گوناگون نهادهای آموزش عالی، ضروری است.
۶- استقلال شرطی الزامی برای تحقق رسالت‌های نهادی آموزش عالی از طریق کیفیت، تناسب، کارآمدی ، شفافیت و پاسخگویی اجتماعی، است.
دسترسی، برابری و کیفیت
۷- طی ۱۰ سال گذشته، تلاش‌های بسیار زیادی برای بهبود میزان دسترسی و تضمین برابری صورت گرفته است. از آنجا که دسترسی به تنهایی کافی نیست، این تلاش باید ادامه یابد تا موفقیت یادگیرندگان تضمین شود.
۸- در اکثر کشورهای عضو گسترش میزان دسترسی تبدیل به اولویت شده است و افزایش نرخ‌های مشارکت در آموزش عالی به صورت یکی از روند‌های عمده جهانی درآمده است. با این حال، همچنان تفاوت‌های فاحشی وجود دارند که منشأ اصلی نابرابری به شمار می‌آیند. دولت‌ها و نهادهای آموزش عالی باید دسترسی زنان را به آموزش عالی و مشارکت آنها را در همه سطوح آموزشی تشویق نمایند و دسترسی و موفقیت را تضمین بخشند.
۹- در خلال گسترش میزان دسترسی، آموزش عالی باید به‌طور همزمان اهداف برابری، تناسب و کیفیت را پیگیری کند. برابری تنها به مسئله دسترسی منحصر نمی‌شود، بلکه هدف باید مشارکت و اتمام موفقیت‌آمیز، همراه با اطمینان از رفاه دانشجو، و حمایت‌های مناسب مادی و آموزشی از فقرا و جوامع حاشیه‌ای، باشد.
۱۰- جامعه دانش بنیاد نیازمند نظام‌های متنوع آموزش‌عالی با مجموعه‌ای از نهادها است که اختیارات متنوعی در ارتباط با انواع متفاوت یادگیرندگان دارند. علاوه بر موسسات عمومی، آموزش عالی بخش خصوصی با پیگیری اهداف عمومی و همگانی، نقش مهمی را ایفا می‌کند.
۱۱- سازوکارهای نظارتی و تضمین کیفیت باید در تمامی بخش‌های آموزش عالی اجرا شود تا میزان دسترسی افزایش یابد و شرایط تکمیل تحصیلات را فراهم سازد.
۱۲- توانایی ما در تحقق هدف «آموزش برای همه» بستگی به توانایی ما در رفع کمبود آموزگار در سراسر جهان دارد. آموزش عالی باید سطح تحصیلات آموزش معلمان را قبل و هنگام خدمت بالا ببرد و برنامه درسی به آنان ارائه دهد تا بتوانند دانش و مهارت‌های مورد نیاز قرن ۲۱ را به افراد ارائه دهند. این امر مستلزم رویکردهای جدید شامل یادگیری آزاد و از راه دور (ODL) و فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی (ICTs ) می‌باشد.
۱۳-آماده‌سازی برنامه‌ریزان آموزشی و هدایت پژوهش به سوی بهبود رویکردهای آموزشی نیز به این هدف یاری می‌رساند.
۱۴- رویکردهای یادگیری باز و از راه دور (ODL ) و فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی (ICTs ) فرصت‌هایی جهت گسترش میزان دسترسی به آموزش کیفی فراهم می‌سازند، به خصوص هنگامی که «دروس مرتبط با یادگیری باز» به سهولت میان بسیاری از کشورها و موسسات آموزش عالی مورد تبادل قرار می‌گیرند.
۱۵- کاربرد ICTs در تدریس و فراگیری از ظرفیت بالایی برای افزایش دسترسی، کیفیت و موفقیت برخوردار است. به منظور حصول اطمینان از اینکه به‌کارگیری ICTs ارزش افزوده ایجاد می‌کند، موسسات و دولت‌ها باید با کمک هم به تبادل تجربیات، توسعه خط مشی‌ها و تقویت شالوده‌ها (به خصوص پهنای باند) بپردازند.
۱۶- موسسات آموزش عالی باید در زمینه تعلیم و تربیت اعضای هیئت علمی و کارکنان خود سرمایه‌گذاری کنند تا عملکردهای جدیدی در تکامل نظام‌های تدریس و یادگیری تحقق یابند.
۱۷- تأکید بیشتر بر حوزه‌های علوم، فناوری، مهندسی و ریاضیات و نیز علوم اجتماعی و انسانی برای تمامی جوامع حیاتی به‌شمار می‌رود.
۱۸- نتایج پژوهش‌های علمی باید با استفاده از فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی از طریق «منابع آموزشی باز» (OERs ) بیشتر در دسترس قرار گیرند.
۱۹- آموزش‌های موسسات آموزش عالی باید هم پاسخگوی نیازهای جامعه باشند و هم بتوانند آنها را پیش‌بینی کنند. این آموزش‌ها شامل ترویج پژوهش به منظور توسعه و استفاده از فناوری‌های جدید و تهیه و تدارک آموزش فنی و حرفه‌ای، آموزش کارآفرینی و برنامه‌های یادگیری مادام‌العمر می‌شود.
۲۰- افزایش میزان دسترسی، چالش‌هایی را مقابل کیفیت آموزش عالی قرار می‌دهد. تضمین کیفیت یکی از وظایف حیاتی آموزش عالی معاصر به شمار می‌رود که باید همه دست‌اندرکاران آموزش عالی را درگیر سازد. کیفیت از سویی مستلزم ایجاد نظام‌های تضمین کیفیت و الگوهای ارزشیابی و از سوی دیگر، ارتقای فرهنگ مربوط به کیفیت، در موسسات می‌باشد.
۲۱- معیار‌های تضمین کیفیت باید نمایانگر اهداف کلی آموزش عالی، به خصوص پرورش تفکر مستقل و نقادانه دانشجویان و ایجاد ظرفیت یادگیری مادام‌العمر آنها باشد. این معیارها باید نوآوری و تنوع را تشویق کنند. تضمین کیفیت در آموزش عالی مستلزم شناخت اهمیت جذب و حفظ کارکنان متعهد و مستعد است.
۲۲- همه خط مشی‌ها و سرمایه‌گذاری‌ها باید از آموزش و پژوهش گسترده و متنوع دانشگاهی حمایت کنند که فقط منحصر به دانشگاهها، رویکردهای تدریس و یادگیری نمی‌شود و باید پاسخگوی نیازهای متغیر فراگیران متنوع و جدید باشند.
۲۳- جامعه دانش بنیاد به تفکیک روزافزون نقش‌ها در چارچوب نظام‌های آموزش عالی و موسسات با مراکز و شبکه‌های عالی پژوهشی، نوآوری‌هایی در تدریس/یادگیری و رویکردهای جدید به خدمات اجتماعی، نیاز دارد.
بین‌المللی شدن، منطقه‌ای شدن و جهانی شدن
۲۴- موسسات آموزش عالی در سراسر جهان دارای مسئولیتی جهت کمک به از میان بردن شکاف توسعه از طریق افزایش انتقال دانش از مرزها، به خصوص به سوی کشورهای در حال توسعه و تلاش جهت یافتن راه‌حل‌های مشترک، برای ایجاد چرخش نخبگان و کاهش تأثیرات منفی فرار مغزها، هستند.
۲۵- شبکه‌ها و شراکت‌های بین‌المللی دانشگاهی بخشی از این راه حل محسوب می‌شوند که به افزایش تفاهم متقابل و فرهنگ صلح کمک می‌کنند.
۲۶- جهت برخورداری همگان از مزایای جهانی شدن آموزش عالی، باید از برابری میزان دسترسی و موفقیت اطمینان حاصل کرد، کیفیت را ارتقا داد و به تنوع فرهنگی و اقتدار ملی احترام گذاشت.
۲۷- جهانی شدن بر ضرورت ایجاد نظام‌های اعتباربخشی و تضمین کیفیت و ارتقای شبکه‌سازی آنها در سطح ملی، تأکید دارد.
۲۸- تدارک پیش‌بینی‌های لازم فرامرزی برای آموزش عالی می‌تواند کمک بزرگی برای آموزش عالی باشد، به شرط اینکه آموزش کیفی ارائه دهد، ارزش‌های علمی را ترویج کند و به اصول اساسی گفت‌و‌گو و همکاری، درک متقابل، حقوق بشر، تنوع و اقتدار ملی احترام بگذارد.
۲۹- آموزش عالی فرامرزی همچنین ممکن است فرصت‌هایی برای ارائه دهندگان آموزش عالی بی‌کیفیت و جعلی فراهم آورد که باید با آن مقابله کرد. ارائه‌دهندگان قلابی (جاعلان مدرک) معضلی جدی به شمار می‌آیند. مقابله با آنان مستلزم تلاش‌های چند جانبه در سطوح ملی و بین‌المللی است.
۳۰- همکاری بین‌المللی در آموزش عالی باید بر پایه همبستگی و احترام متقابل و ترویج ارزش‌های انسانی و گفت‌و‌گوی بین فرهنگی بنا شود. بدین ترتیب، این نوع از همکاری علیرغم رکود اقتصادی، باید ترغیب شود.
۳۱- پویش‌های جدید، دورنمای آموزش عالی و پژوهش را دگرگون می‌سازد. این تحولات نیاز به مشارکت و اقدام هماهنگ در سطوح ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی دارند تا کیفیت و پایداری نظام‌های آموزش عالی را در سراسر جهان به خصوص در بخش نیمه بیابانی افریقا، کشورهای در حال توسعه جزایر کوچک (SIDs ) و کشورهای توسعه نیافته (LDCs ) تضمین نمایند. اقدامات شامل همکاری‌های جنوب – جنوب و شمال – جنوب – جنوب نیز می‌شود.
۳۲- مشارکت در تبادل پژوهش، کارکنان و دانشجویان، همکاری بین‌المللی را ارتقا می‌بخشد. ترغیب تحرکات دانشگاهی گسترده‌تر و متوازن‌تر باید در سازوکارهایی که همکاری واقعی چندجانبه و چند فرهنگی را تضمین می‌کنند، ادغام گردد.
۳۳- مشارکت‌ها باید منجر به ایجاد توانایی‌های علمی ملی در همه کشورهای شرکت کننده شوند تا منابع متنوع‌تر پژوهشی و تولید علم در سطوح منطقه‌ای و جهانی تضمین شوند.
۳۴- همکاری منطقه‌ای بیشتر در حوزه‌هایی چون تأیید مدارک تحصیلی، تضمین کیفیت، نظارت، پژوهش و نوآوری مورد نظر می‌باشد. آموزش عالی باید انعکاسی از ابعاد منطقه‌ای، ملی و بین‌المللی آموزش و پژوهش باشد.
یادگیری ، پژوهش و نوآوری
۳۵- با توجه به ضرورت افزایش سرمایه‌گذاری در زمینه پژوهش و توسعه در اکثر کشورها، موسسات باید در جست‌و‌جوی شیوه‌های جدید افزایش پژوهش و نوآوری از طریق مشارکت‌های دولتی و خصوصی و نیز بنگاه‌های کوچک و متوسط باشند.
۳۶- حفظ توازن مناسب میان پژوهش پایه و کاربردی به دلیل نیاز مبرم سرمایه‌گذاری سنگین در زمینه پژوهش پایه و چالش ایجاد ارتباط دانش جهانی با مشکلات محلی، روزبه‌روز دشوارتر می‌شود. نظام‌های پژوهشی باید به شکل انعطاف‌پذیری سازمان یابند تا علم و پژوهش‌های بین‌رشته‌ای در خدمت جامعه قرار گیرد.
۳۷- برخورداری کارکنان دانشگاه از فرصت‌های پژوهش و بورس تحصیلی در کیفیت و یکپارچگی آموزش عالی تأثیر بسزایی دارد. استقلال علمی ارزشی بنیادی است که باید در فضای جهانی نا پایدار کنونی مورد حمایت قرار گیرد.
۳۸- موسسات آموزش عالی باید در جستجوی حوزه‌های پژوهشی و آموزشی باشند که بتواند به رفع معضلات مربوط به رفاه مردم بپردازد و بستر محکمی برای علوم و فنون بومی پدید آورد.
۳۹- نظام‌های دانش بومی قادرند درک ما را از چالش‌های نوظهور افزایش دهند. آموزش عالی باید مشارکت‌های متقابل سودمندی با جوامع محلی و مدنی پدید آورد تا تبادل و انتقال مناسب علم و دانش آسان گردد.
۴۰- با توجه به کمبود روزافزون منابع، دست‌اندرکاران را باید ترغیب کرد تا استفاده از منابع کتابخانه الکترونیکی و ابزارهای مربوط به تقویت آموزش، یادگیری و پژوهش را، گسترش بخشند.
آموزش عالی در افریقا
کنفرانس جهانی ۲۰۰۹ آموزش عالی تأکید ویژه‌ای بر چالش‌ها و فرصت‌های احیای آموزش عالی در افریقا داشت، جایی که رونق آموزش عالی، ابزاری مهم در توسعه قاره شمرده می‌شود. در این بخش از بیانیه به معضلات مرتبط با آموزش عالی در افریقا پرداخته می‌شود.
شرکت‌کنندگان از توصیه‌های «کنفرانس مقدماتی منطقه‌ای داکار» در نوامبر ۲۰۰۸ استقبال کردند و به پیشرفتی که پس از برگزاری کنفرانس جهانی آموزش عالی (۱۹۹۸)، به خصوص در زمینه افزایش نرخ ثبت نام در آموزش عالی انجام شده است، توجه کردند. شرکت کنندگان بر ضرورت حیاتی رویارویی با چالش‌های نوظهور مربوط به نابرابری جنسیتی و نژادی، آزادی علمی، فرار مغزها و فقدان آمادگی فارغ‌التحصیلان برای ورود به بازار کار تأکید کردند. آنها بر ضرورت اتخاذ پویش‌های جدید در آموزش عالی افریقا به منظور گسترش تداوم و پاسخگویی آن به واقعیت‌های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی کشورهای افریقایی پافشاری کردند. این حرکت جدید می‌تواند مبارزه علیه عدم توسعه و فقر در افریقا را به مسیر تازه‌ای بکشاند که نسبت به آنچه در یازده سال اخیر رخ داده، نیازمند توجه بیشتر به آموزش عالی و پژوهش در افریقا است. آموزش عالی در افریقا باید نظارت دقیق را بر پایه پاسخگویی مناسب و اصول قاطع مالی ایجاد کند.
۴۱- رشد و تکامل آموزش عالی کیفی و حوزه پژوهش در افریقا از طریق همکاری‌های سازمانی، ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی میسر می‌شود. بنابراین، جهت‌گیری راهبردی به سوی ایجاد/تقویت چنین همکاری ضروری است. کشورهای افریقایی که از نظام آموزش عالی پیشرفته‌ای برخوردارند باید به کشورهایی که نظام توسعه نیافته‌ای دارند، یاری رسانند. ما باید متعهد شویم تا آموزش عالی افریقا را به ابزار انسجام منطقه‌ای تبدیل کنیم.
۴۲- توسعه حوزه آموزش عالی در افریقا از طریق ایجاد سازوکار تضمین کیفیت در سطح منطقه‌ای سرعت می‌گیرد. در همین ارتباط، بر ایجاد سریع «انجمن دانشگاههای افریقا» (AAU) با حمایت یونسکو به منظور ترغیب ایجاد نظام‌های تضمین کیفیت در سطوح ملی، زیرمنطقه‌ای و منطقه‌ای تأکید می‌شود. به همین ترتیب، جابه‌جایی کارکنان و دانشجویان درون حوزه آموزش عالی افریقا با اجرای موثر و قوی «کنوانسیون اروشا» در مورد تأیید و پذیرش متقابل دیپلم‌ها، گواهی‌ها و درجات میسر می‌گردد. همچنین بر ضرورت «دانشگاه پان افریکن» در ایجاد انسجام و یکپارچگی در افریقا تأکید می‌شود.
۴۳- دسترسی: به منظور پاسخگویی به تقاضای روزافزون برخورداری از آموزش عالی و پژوهش در افریقا، وجود موسسات مجزا از دانشگاههای پژوهشی تا دانشکده‌های فنی و پلی تکنیک و نیز برنامه‌های متنوع در هر موسسه ضروری است تا امکان رفع نیازهای فراگیران گوناگون فراهم گردد. نیاز روزافزون برای آموزش عالی به دشواری از شیوه رو در رو و مستقیم سنتی تأمین می‌شود. سایر رویکردها مانند یادگیری باز، از راه دور و کامپیوتری نیز باید مورد استفاده قرار گیرند، به خصوص در حوزه‌هایی چون آموزش بزرگسالان و تربیت معلم.
۴۴- تناسب برنامه‌های درسی: برخی از حوزه‌های کارشناسی برای تنوع بخشی به اقتصاد افریقا ضروری است، که هنوز توجه ویژه‌ای به آنها نمی‌شود. این حوزه‌ها شامل کشاورزی، استخراج منابع طبیعی، محیط زیست، نظام‌های دانش بومی و انرژی می‌شوند. تمرکز بر این حوزه‌ها در آموزش عالی می‌توانند برای تضمین رقابت میان اقتصاد کشورهای افریقایی یاری رساند.
۴۵- سرمایه‌گذاری: آموزش به عنوان یکی از کالاهای عمومی محسوب می‌شود، اما سرمایه‌گذاری خصوصی نیز باید ترغیب شود. در حالی که برای افزایش سرمایه‌گذاری دولتی در زمینه آموزش عالی نباید از هیچ تلاشی فروگذاری کرد، اما باید توجه کرد که سرمایه‌های دولتی محدود است و توانایی تأمین این بخش روبه رشد را ندارد.
۴۶- دانشجویان در همه سطوح باید در اداره آموزش عالی مشارکت داشته باشند.
۴۷- شرکت کنندگان از حمایت مداوم چندین کشور و سازمان از توسعه آموزش عالی در افریقا عمیقاً قدردانی کردند و از تقاضاهای جدید از سوی شرکای جدیدی چون جمهوری کره، چین و هند استقبال کردند. از سوی دیگر، پیشنهادات دیگری که از سوی بانک توسعه افریقا، انجمن اتحاد دانشگاههای افریقا، نهاد دانشگاههای فرانسه زبان و انجمن جامعه دانشگاهیان در زمینه مسئله نظارت و ارائه الگوی آموزش عالی مطرح شد، مورد تأیید و تشویق قرار گرفت.
۴۸- شرکت کنندگان از یونسکو به دلیل اولویت بخشی به افریقا در این کنفرانس قدردانی کردند.
درخواست اقدام: کشورهای عضو
۴۹- کشورهای عضو با همکاری همه دست‌اندرکاران باید خط مشی‌ها و راهبردهایی در نظام‌های آموزش عالی و سطوح سازمانی تدوین کنند تا موارد ذیل محقق شوند:
الف) حفظ و در صورت امکان، افزایش سرمایه‌گذاری در آموزش عالی به منظور تداوم کیفیت و برابری در هر زمان و ترویج تنوع بخشی در آینده آموزش عالی و روش‌های تأمین اعتبار
ب) تضمین سرمایه‌گذاری مکفی در آموزش عالی و پژوهش به منظور تأمین انتظارات روبه رشد و نیازهای اجتماعی
پ) ایجاد و تقویت نظام‌های مناسب تضمین کیفیت و چارچوب‌های نظم دهنده با درگیرسازی همه دست‌اندرکاران
ت) گسترش آموزش پیش و ضمن خدمت آموزگاران با استفاده از برنامه درسی که به آنان امکان دهد دانشجویان را تبدیل به شهروندانی مسئول کنند.
ث) تضمین دسترسی زنان به آموزش عالی و نیز مشارکت و موفقیت آنها
ج) تضمین دسترسی برابر گروههایی چون کارگران، فقرا، اقلیت‌ها، ناتوانان، مهاجران، پناهندگان و سایر اقشار آسیب‌پذیر به آموزش عالی
چ) توسعه سازوکارهای مواجهه با تأثیر منفی فرار مغزها در کنار ترغیب تحرک دانشگاهیان، کارکنان و دانشجویان
ح) حمایت از همکاری‌های منطقه‌ای در حوزه آموزش عالی که به ایجاد و تقویت حوزه‌های آموزش عالی و پژوهش در سطح منطقه منجر شود.
خ) توانمندسازی کشورهای توسعه نیافته (LDCs) و کشورهای در حال توسعه جزایر کوچک (SIDs) به‌گونه‌ای که بتوانند از فرصت‌های جهانی شدن بهره‌مند شوند و افزایش همکاری میان آنان
د) پیگیری اهداف برابری، کیفیت و موفقیت از طریق توسعه راه‌های انعطاف‌پذیرتر و تضمین شناخت بهتر اولویت یادگیری و تجربه کار
ذ) افزایش جذابیت کار دانشگاهی از طریق احترام به حقوق و شرایط متناسب کاری کارکنان دانشگاه بر اساس توصیه‌های ۱۹۹۷ در مورد منزلت پرسنل آموزشی آموزش عالی
ر) حصول اطمینان از مشارکت فعال دانشجویان در زندگی علمی، تضمین آزادی بیان و حق سازماندهی و ارائه خدمات مناسب به دانشجویان
ز) مبارزه با جعل مدرک از طریق اقدامات چند جانبه ملی و بین‌المللی
ژ) توسعه نظام‌های پژوهشی انعطاف‌پذیرتر و منظم‌تر به منظور ترویج مهارت علمی و خدمت به جامعه
س) حمایت از انسجام بیشترICT ها و ارتقای ODL به منظور تأمین تقاضاهای آموزش عالی.
درخواست اقدام: یونسکو
۵۰- یونسکو در چارچوب پیشرفت موثر در جهت نیل به «آموزش ابتدایی همگانی» باید در «برنامه و بودجه» آتی خود مجدداً بر اولویت آموزش عالی تأکید کند. در راستای پیگیری این اولویت، یونسکو در ایفای پنج کارکرد خود به عنوان آزمایشگاه عقاید، تسهیل‌کننده همکاری‌های بین‌المللی، معیارگذاری، ظرفیت‌سازی و مرکز مبادله اطلاعات باید به موارد زیر توجه ویژه مبذول دارد:
الف) کمک به تدوین راهبردهای درازمدت و پایدار برای آموزش عالی و پژوهش هماهنگ با اهداف مورد توافق توسعه در سطح بین‌المللی و نیازهای ملی/منطقه‌ای
ب) ایجاد فضاهایی برای گفت‌و‌گو و تبادل تجربه و اطلاعات در آموزش عالی و پژوهش و کمک به ظرفیت‌سازی در تدوین خط مشی‌های آموزش عالی و پژوهش
پ) کمک به دولت‌ها و موسسات برای رفع معضلات بین‌المللی آموزش عالی مانند:
– ادامه استفاده از ابزارهای استانداردسازی به خصوص نسل جدید کنوانسیون‌های منطقه‌ای برای تأیید مدارک تحصیلی و توصیه‌های ۱۹۹۷ مربوط به منزلت پرسنل آموزشی آموزش عالی
– پیگیری اقدامات انجام شده در زمینه ظرفیت‌سازی به منظور تضمین کیفیت در آموزش عالی کشورهای در حال توسعه
– ایجاد همکاری بین‌المللی در تربیت معلم در همه مناطق، خصوصاً در افریقا از طریق TTISSA (تربیت معلم در منطقه نیمه بیابانی افریقا)
– ترغیب انتقال دانش از طریق شبکه‌های دانشگاههای همزاد و کرسی‌های یونسکو با همکاری سایر نهادها به منظور توسعه ظرفیت برای تحقق اهداف مورد توافق توسعه در سطح بین‌المللی از جمله آموزش برای همه، اهداف توسعه هزاره و دهه‌های سازمان ملل
ت) ترغیب جابجایی و تبادل دانشجویان و کارکنان در سطح بین‌المللی در کنار توسعه راهبردهای مقابله با تأثیر منفی فرار مغزها
ث) افزایش مشارکت دانشجویان در نشست‌های یونسکو و حمایت از گفت‌و‌گوی دانشجویان در سطح جهانی
ج) تضمین پیگیری مصوبات کنفرانس جهانی ۲۰۰۹ آموزش عالی از طریق تعیین معضلات و اولویت‌های مهم به منظور اقدام عاجل ، نظارت بر اصلاحات و توسعه، ترویج انسجام منطقه‌ای و همکاری علمی و با حمایت از ایجاد و توسعه حوزه‌های منطقه‌ای آموزش عالی و پژوهش و تقویت واحدهای یونسکو در منطقه با همکاری شبکه‌های موجود
چ) تقویت و توسعه گروه ضربت UNESCO-ADEA برای آموزش عالی در افریقا که شامل شرکا و خیرین مهم و بزرگی برای کشورهای در حال توسعه از مناطق دیگر می‌شود تا مصوبات کنفرانس جهانی آموزش عالی (۲۰۰۹) از حرف و توصیه خارج شده و به مرحله عمل درآید.