کنفرانس بین‌المللی آب و میراث ناملموس در یزد برگزار شد
کنفرانس بین‌المللی آب و میراث ناملموس از ۳۰ آبان تا ۱ آذر ۱۳۹۶ در یزد برگزار شد.
این کنفرانس به همت مرکز بین‌المللی قنات و سازه‌های آبی تاریخی، با همکاری دفتر منطقه‌ای یونسکو در تهران و مرکز منطقه‌ای پاسداشت میراث فرهنگی ناملموس در غرب و مرکز آسیا از ۳۰ آبان تا ۱ آذر ۱۳۹۶ در یزد با هدف پیگیری ردپای آب در اساطیر، باورها، هنر و ادبیات و بررسی نقش این فرهنگ ناملموس در پیکربندی نظام پایدار و یکپارچه مدیریت آب برگزار شد.
محورهای این همایش عبارت بودند از:
- تاریخ آب
- آب و نظام‌های اعتقادی
- آب، اکولوژی و جغرافیای انسانی
- آب و هنر
- مهندسی و میراث علمی آب
- آب و حیات اجتماعی
- آب در آداب و سنن
دکتر مهین گزانی به نمایندگی از کمیسیون ملی یونسکو – ایران در این نشست شرکت داشت و در زمینه آب، محیط زیست و فرهنگ سخنرانی کرد. متن کامل سخنرانی وی به شرح زیر است:
متن سخنرانی خانم دکتر گزانی به مناسبت کنفرانس بین‌المللی آب و میراث ناملموس
۳۰ آبان تا ۱ آذر ۱۳۹۶
مرکز بین‌المللی قنات و سازه‌های آبی تاریخی، یزد
آقای رئیس،
مهمانان گرانقدر،
همکاران،
در ابتدا مایلم مراتب تسلیت خود را به مناسبت ضایعه تاسف‌بار زلزله مخرب کرمانشاه و غرب کشور ابراز دارم. از مرکز بین‌المللی قنات و سازه‌های آبی تاریخی و دفتر منطقه‌ای یونسکو تهران به‌خاطر برگزاری این رویداد مهم در شرایطی که آب در عصر حاضر عامل بسیاری از درگیری‌ها است قدردانی می‌کنم.
سخنرانی امروز من در مورد آب، محیط زیست و فرهنگ است. در همه جای جهان آب برای مردم هم فرصت‌ساز است و هم حادثه‌آفرین؛ مردم گاهی از زیادی آب و گاه از کمبود آب در رنج هستند. در هر دو صورت وجود یا عدم وجود آب، شرایط را بحرانی می‌کند. شاید به همین دلیل است که ما امروز گردهم آمده‌ایم تا در مورد آب به عنوان منشاء میراث ناملموس یا یکی از اجزاء سازنده میراث جهانی و به عنوان عنصری مهم در تاریخ بشر با هم به گفت‌و‌گو بپردازیم.
آب به عنوان اصلی‌ترین ماده حیاتی در جهان، تنها منبع طبیعی است که به تمام جنبه‌های تمدن بشری مربوط می‌شود. در طول تاریخ، نیاز و تقاضا برای آب به منظور تامین بهداشت و سلامت انسانی، رفع نیازهای اجتماعی، تامین رفاه اقتصادی، مسائل فرهنگی و توسعه، همواره مطرح بوده است.
در نبود آب زندگی برای هیچ موجود زنده‌ای بر روی زمین امکان‌پذیر نیست. به هدر دادن آب به کمبود منابع آب در سطوح مختلف منجر می‌شود.
آموزش آب و ظرفیت‌سازی در آن برای رویارویی با چالش‌های بسیار شدیدی که امروزه با آن‌ها مواجه هستیم اهمیت زیادی دارند. آموزش آب و ارتقای ظرفیت‌ها در این زمینه نقش بسیار موثری در تحقق پیشرفت پایدار دارند. برای دسترسی به حاکمیت مناسب آب در محیط زیستی که مدام در حال تغییر است، نیازمند تربیت مهندسان و مدیران و متخصصان کارآمد هستیم.
امروزه به یمن وجود روش‌های نوین مدیریت آب، می‌توان آلودگی منابع آب را به حداقل رساند، هنوز هم آلودگی منابع آب آشامیدنی از چالش‌های مهم بشریت است. آلاینده‌های شیمیای معمولا مشکلات کمتری از نظر سلامتی ایجاد می کنند. اما اینکه تماس آب با مواد شوینده و مواد جانبی حاصل از آن‌ها حتی در مقادیر بسیار کم تا چه اندازه بر سلامت انسان تاثیر داشته باشد، امروزه بسیار مورد بررسی قرار می‌گیرد. استفاده از آب برای مصارف تفریحی نیز به علت مجاورت با برخی سموم و عوامل بیماری‌های عفونی، مضر است. مشکلات زیست‌محیطی نظیر افزایش درصد شوری آب و گرمایش زمین، بدون شک پایداری منابع آب آشامیدنی ما را تهدید می‌کنند و خطر بروز بیماری‌هایی که منشاء آبی دارند را افزایش میدهند.
فناوری‌های جدید، استفاده از منابع جایگزین آب مانند تانکرهای ذخیره آب باران و بازیافت آب بدون شک راه‌حلی برای پیشگیری از تخریب منابع آب هستند، اما این‌ها نیز خود تهدیدی برای سلامت انسانی به حساب می‌آیند. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که نه فقط سلامت انسان‌ها، که سلامت همه موجودات زنده وابسته به آب است.
آب تنها در حوزه محیط زیست اثرگذار نیست. نقش آب در فرهنگ نیز نقش قابل تاملی است. فرهنگ که خود نیز یکی از مهم‌ترین نگرانی‌های جهان ما در دوران معاصر است، مانند آب خود باعث بروز درگیری است. تاریخ نشان داده است که تمدن‌های عظیم بشری در کنار آب‌ها شکل گرفته‌اند.
در بسیاری از فرهنگ‌ها آب همواره عاملی الهام‌بخش بوده و اعتقادات خاص مردم در این‌باره سبک زندگی آن‌ها را تعیین می‌کند و در مدیریت منابع آب نیز تاثیرگذار است و بر درک جوامع از آب و نحوه مدیریت آن تاثیرگذار است.
پس باید پذیرفت که:
- آب و فرهنگ، دو عنصر جدایی‌ناپذیر در زندگی انسان هستند و فرهنگ باید به عنوان عنصر مادی و معنوی، عامل بیان کننده احساسات جوامع و گروه‌های اجتماعی مدنظر قرار گیرد و فرهنگ علاوه بر هنر و ادبیات، سبک و روش‌های زندگی و همزیستی مسالمت‌آمیز و نظام‌های ارزشی، آداب و سنن و اعتقادات را در برمی‌گیرد.
- نحوه استفاده و ارزش‌گذاری برای آب، تعیین‌کننده هویت فرهنگی جوامع است.
- ترویج گفت‌و‌گوی بین فرهنگ‌ها به منظور یافتن راه‌حل برای مشکلات مربوط به آب؛ تنوع فرهنگی، حضور ذی‌نفعان و گفت‌و‌گوی بین‌فرهنگی باید به عنوان ابزاری برای ارتقای آگاهی‌ها و ساخت ظرفیت‌های آموزشی در نظر گرفته شوند.
- تشویق و گسترش فعالیت‌های هنری در زمینه آب به عنوان ابزاری برای ترویج تفاهم و به اشتراک‌گذاری اطلاعات؛ استفاده از نقاشی، عکس، مواد دیداری- شنیداری و هنرهای اجرایی، سبب انتقال پیام‌هایی در میان فرهنگ‌ها و زبان‌ها می‌شوند.
- فراهم کردن زمینه ایجاد، انتقال و توزیع اطلاعات مربوط به آب و فرهنگ در جوامع مختلف باید از طریق مدارس و دانشگاه‌ها انجام شود و باید افراد شاغل و همچنین خانه‌دارها را به فراگیری این آموزه ها تشویق کرد.
در پایان با تاکید مجدد بر نقش مهم آب در محیط زیست و فرهنگ‌ها امیدوارم همه ذی‌نفعان تلاش‌های خود را در جهت تقویت همکاری‌های ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی به منظور مدیریت بهینه منابع ارزشمند آب و حفظ آن‌ها به عنوان امانتی برای نسل‌های آینده اعمال نمایند.
از توجه شما متشکرم