پیام مشترک مدیرکل یونسکو و روسای سازمان‌های تخصصی بین‌المللی، به مناسبت روز جهانی معلم " حق آموزش؛ یعنی حق دسترسی به یک معلم حرفه‌ای" ۵ اکتبر ۲۰۱۸

آموزش، حق اساسی بشر و یک کالای عمومی است که زندگی بشر را از طریق توسعۀ اقتصادی و اجتماعی دگرگون می‌کند؛ موجب ارتقای صلح، دگرپذیری و شمول اجتماعی می‌شود؛ کلید ریشه‌کنی فقر است و کودکان و جوانان را قادر می‌سازد تا توان بالقوۀ خود را شکوفا کنند.

با این حال، در بسیاری از نقاط جهان، کودکان به دلیل کمبود جهانی معلمان حرفه‌ای و با تجربه به‌ویژه معلمان زن درکشورهای کم‌درآمد، از حق برخورداری از آموزش محروم‌اند. در مجموع، علی‌رغم افزایش دسترسی به آموزش، هنوز در سراسر دنیا بیش از ۲۶۳ میلیون کودک و جوان از تحصیل بازمانده‌اند. شگفت آنکه تعداد ۶۱۷ میلیون کودک و نوجوان، یعنی قریب به ۶۰ درصد در سطح جهان، هنوز سواد پایه، یا حساب را به خوبی فرانگرفته‌اند. فقیرترین و در حاشیه مانده‌ترین کودکان از جمله آن دسته از کودکانی که در مناطق متاثر از نزاع و درگیری‌ها زندگی می‌کنند، بیش از سایرین در معرض خطر بازماندن از مدرسه و یا ورود به مدرسه اما با یادگیری اندک هستند.

دستورکار جهانی آموزش که جامعۀ بین‌الملل بدان متعهد شده است، خواستار آموزش از اوان کودکی، ابتدایی و متوسطه درکل جهان برای همه است. برای دستیابی به این هدف، ما باید دسترسی به آموزش باکیفیت را برای هرکودک و جوان فراهم کنیم؛ به تبعیض آموزشی در کلیۀ سطوح نظام آموزشی پایان دهیم و کیفیت آموزش و نتایج یادگیری را به‌طور چشمگیر بهبود بخشیم. این اهداف، درعوض نیازمند افزایش جهانی تعداد معلمان  حرفه‌ای و متبحر و چیزی حدود ۶۹ میلیون معلم بیشتر است.

موضوع روز جهانی معلم ۲۰۱۸ : حق آموزش؛ یعنی حق دسترسی به یک معلم حرفه‌ای بیانگر این واقعیت است. این موضوع همچنین منعکس کنندۀ مفاد بیانیۀ حقوق بشر، مصوبۀ هفتاد سال پیش است که  آموزش را به‌عنوان یکی از حقوق اساسی به‌رسمیت می‌شناسد. امروز ما به دولت‌ها و جامعۀ بین‌المللی، اهمیت حراست از این حق را از طریق سرمایه‌گذاری بر یک نیروی کار آموزشی قوی، به‌ویژه در کشورهای متاثر از نزاع و درگیری یادآور می‌شویم. برای تضمین اینکه کلیۀ کودکان، آمادگی آموختن و یافتن جایگاه خود در جامعه را دارا باشند، معلمان باید آموزش‌های موثری را دریافت کنند تا به کمک آن بتوانند پاسخ‌گوی نیازهای آموزشی همه کودکان، از جمله کودکان مناطق محروم‌تر و در حاشیه مانده‌تر باشند.

و اما کمبود معلم، سدی در راه تلاش برای دستیابی به آموزش عادلانه، فراگیر و باکیفیت برای همه، به‌ویژه در کشورهای بسیار فقیر و و بحران‌زده و نیز مناطقی است که جمعیت جوان آن به‌سرعت در حال رشد است. در پاسخ به تقاضای نیاز به معلمان جدید، مقامات آموزشی اغلب افرادی را در حرفۀ معلمی به‌کار می‌گیرند که یا  کم آموزش دیده‌اند، یا اصلا آموزش‌دیده نیستند، یا از لحاظ صلاحیت و تبحر از شرایط حداقل برخوردارند. در کشورهای کم‌درآمد، پرداختن به مسئله کمبود معلم عمدتا به معنی بزرگ‌تر شدن کلاس‌های درس با تاثیر بسیار مخرب بر کیفیت آموزش و حجم بالای کار معلم‌ها ست.

در نتیجه کودکانِ محروم‌تر و در حاشیه مانده‌تر توسط معلمان بسیار کم تجربه‌ای آموزش می‌بینند که ممکن است دارای قرارداد موقت بوده و هیچ آموزش پیش از خدمت و یا ضمن خدمت دریافت نکرده باشند. معلمانی که در شرایط بحران و یا اضطرار دردسترس هستند، چه بسا برای پاسخ‌گویی به نیازهای پیچیدۀ کودکان حساس و شکننده، به ویژه دخترانی که به واسطه درگیری‌های مسلحانه، خشونت، یا بلایای طبیعی مجبور به فرار از خانه شده‌اند، آموزش ندیده باشند.

علی‌رغم تائیر همگان مبنی بر اینکه معلمان، کلید دسترسی به آموزش باکیفیت برای همه هستند، اما هنوز حرفۀ معلمی عمدتا به‌عنوان یک شغل با ارزش درنظر گرفته نمی‌شود. این امر به یک اندازه، سد راه تلاش برای استخدام و حفظ معلمان در کشورهای ثروتمند و فقیر است. در پاسخ، دولت‌ها و شرکای آموزشی برای بهبود کیفیت آموزش و تربیت معلمان جدید و درحین خدمت، لازم است عملکرد قوی از خود نشان دهند. معلمان باید در ابتدا آموزش باکیفیت دریافت کنند؛ به‌طور موثر درگیر این حرفه شوند و برای بهبود و ارتقای مهارت‌های خود در طول دوران کاری، فرصت‌هایی برای توسعۀ حرفه‌ای باکیفیت داشته باشند. دولت‌ها و شرکای آموزشی همچنین باید از طریق فراهم کردن حقوق و دستمزد شایسته برای معلمان و بهبود شرایط کاری آنان در تمام سطوح آموزشی، به عموم نشان دهند که حرفه معلمی، بسیار با ارزش است.

  امروز در روز جهانی معلم، ضمن ارج نهادن به کمک و نقش پر اهمیت معلمان در بهبود زندگی کودکان و جوانان سراسر جهان، بار دیگر بر تعهد خود مبنی بر افزایش معلمان حرفه‌ای و متبحر در سراسر جهان تاکید می‌کنیم و برای این‌که همه کودکان و جوانان، فارغ از شرایط خویش بتوانند از حق خود در برخورداری از آموزش با کیفیت و زندگی بهتر صیانت کنند، از همه دولت‌ها و جامعه بین‌المللی مصرانه درخواست می‌کنیم تا در این تلاش سترگ به ما بپیوندند.

آدری آزوله، مدیرکل یونسکو

 گی ریدر، مدیرکل سازمان بین‌المللی کار

 هنریتا اچ فور، مدیر اجرایی یونیسف

آچیم استینر، سرپرست برنامه توسعه ملل متحد

 دیوید ادوارد، دبیرکل سازمان بین‌المللی آموزش

مترجم: پیمانه پورهادی

کارشناس گروه آموزش

مطلب قبلی

اولین جلسه از دور جدید کمیته ملی ورزش و تربیت بدنی، برگزار شد

مطلب بعدی

کارگاه استفاده خلاقانه از ICT برای توان یابان برگزار می شود