سخنرانی آقای دکتر نصیری، سرپرست کمیسیون ملی یونسکو در همایش ملی نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات در آموزش و پرورش-تهران، ۱۵ شهریور ماه ۱۳۹۴

با توجه به اینکه طی همایش، بحث‌های تخصصی توسط صاحب‌نظران در جلسات و میزگردهای تخصصی مطرح شده است، اینجانب با توجه به اهمیتی که (ICT ) در یونسکو دارد، به ذکر چند نکته اکتفا می‌کنم.

همانگونه که اطلاع دارید فناوری‌های جدید اطلاعاتی و ارتباطی (ICT ) نقش مهم و فزاینده‌ای در شیوه‌ای که ما زندگی می‌کنیم، ارتباط برقرار می‌کنیم و یاد می‌گیریم، ایفا می‌کنند. استفاده از این فناوری‌ها مزایای ویژه‌ای دارد که عبارتند از:

۱-صرفه‌جویی در زمان: وقتی از رسانه‌هایی همانند نقشه، پوستر، جسم سه بعدی، برنامه‌های نرم‌افزاری هم‌چون پاورپوینت و یا اشیاء واقعی در موقعیت‌های آموزشی استفاده می‌شود از ترسیم و نوشتن و تشریح ذهنی مطالب خودداری می‌شود و زمان آموزش هدر نمی‌رود.
۲-صرفه‌جویی در هزینه: با استفاده از فناوری در هزینه‌های مختلف می‌توان صرفه جویی کرد، مثلا، هزینه رفت‌و‌آمد، هزینه استهلاک وسایل نقلیه، هزینه ملزومات آموزشی مانند گچ و ماژیک و کاغذ و کتاب و سایر موارد صرفه‌جویی می‌شود.
۳-ایجاد علاقه و انگیزه و جلب توجه: استفاده از رسانه‌ها و تکنیک‌های مختلف از یکنواختی و کسالت می‌کاهد و تنوع ایجاد می‌کند. تازگی و جدید و موثر بودن روش‌ها و فرایندها مانع دلزدگی می‌شود و فراگیران را به یادگیری و یاددهی ترغیب و تشویق می‌کند.
۴-موقعیت‌سازی برای غیرممکن‌ها و موقعیت‌های دشوار: دستیابی به برخی موقعیت‌ها به صورت معمول و عادی امکان‌پذیر نیست.
در یک تقسیم‌بندی، رسانه‌ها و ابزارهای آموزشی به صورت‌های زیر مورد استفاده قرار می‌گیرند:
۱- برای پشتیبانی از ساختاردهی به فعالیت‌ها: این که چگونه باید یک فعالیت انجام شود (روش‌ها و فرایندها)؛
۲- دسترسی به پایگاه‌های دانش (به کاربران کمک می‌کند اطلاعات مورد نیاز را پیدا کنند)؛
۳- به عنوان شیوه‌های جایگزین برای ارائه دانش (ارائه دانش به صورت چندگانه؛ مثل فیلم، صوت، متن، تصویر و غیره).
چالش اصلی در ارتباط با این فناوری‌ها این است که آن‌ها را به گونه‌ای جهت‌بخشی کنیم که در خدمت فراگیران و جامعه گسترده‌تر یاددهی و یادگیری قرار گیرد.
یونسکو به‌عنوان سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد توجه ویژه‌ای به کاربرد ICT در آموزش دارد. این سازمان بر این باور است که ICT می‌تواند نقش مهمی در دسترسی جهانی به آموزش، برابری در آموزش، انتقال یاددهی و یادگیری با کیفیت، توسعه حرفه‌ای معلمان، همچنین بهبود حاکمیت، اداره و مدیریت آموزش ایفا کند. شکاف دیجیتالی بین کشورهای شمال و جنوب را کاهش دهد و امکان دسترسی گروه‌ها و جوامع حاشیه‌نشین را به داده‌ها و محتوای آموزشی فراهم کند. بر این اساس، رویکرد جامع و بین بخشی در زمینه کاربرد ICT در آموزش دارد که بر کار مشترک در بخش‌های آموزش، علوم و ارتباطات متمرکز است. بر این اساس، در راستای ترویج دسترسی، فراگیری، برابری و کیفیت در آموزش تلاش می‌کند.

ICT در یونسکو به همه اشکال فناوری که برای انتقال، پردازش، ذخیره، ایجاد، تشریک یا مبادله اطلاعات توسط ابزارهای الکترونیکی به‌کار می‌رود، اطلاق می‌شود. این تعریف گسترده شامل فناوری‌هایی از قبیل رادیو، تلویزیون، ویدئو، DVD، تلفن، سیستم‌های ماهواره‌ای، نرم‌افزارها و سخت‌افزارهای کامپیوتری، همچنین تجهیزات و خدمات وابسته به این فناوری‌ها از قبیل ویدئو کنفرانس‌ها، پست الکترونیک و وبلاگ‌ها می‌شود .
محورهای کار یونسکو در زمینه کاربرد آی سی تی در آموزش بر موارد زیر متمرکز شده است:
• شناسایی و تعیین روش‌هایی که با استفاده از ICT می‌تواند دسترسی و کیفیت آموزشی را گسترش بخشد؛
• جلب توجه دولت‌ها و سیاست‌گذاران به چالش‌های اخلاقی و مشکلات احتمالی مربوط به دسترسی و استفاده از ICT در آموزش؛
• توانمندسازی معلمان، آموزشیاران، مدیران و سیاست‌گذاران جهت انتخاب آگاهانه در ارتباط با استفاده از ICT در آموزش؛
• ترویج دسترسی گسترده‌تر به ابزارهای ICT توسط آموزشیاران و فراگیران؛
• یادگیری سیار ( از طریق ابزارهای ارتباطی همراه)؛
• منابع آموزشی باز؛
• دسترسی گسترده‌تر به اطلاعات علمی؛
• هوشمندسازی مدارس؛
• ترویج یادگیری غیر رسمی.

بر این اساس جایگاه ICT در برنامه آموزش یونسکو براساس شش محور متمرکز شده است:
۱-سیاست‌گذاری آموزشی: ایجاد ظرفیت‌های ملی برای توسعه سیاست‌ها و طرح‌های مناسب برای ادغام ICT در آموزش؛
۲- آموزش معلمان: ایجاد ظرفیت‌های جدید برای معلمان جهت استفاده از ICT در بهبود تدریس و یادگیری؛
۳- تعلیم و یادگیری: تسهیل استفاده از ICT برای توسعه و انتقال محتوای آموزشی؛
۴-آموزش غیر رسمی: حمایت از کاربرد ICT برای ارتقای کیفی آموزش جوانان و بزرگسالان خارج از مدرسه؛
۵- نظارت و ارزیابی: توسعه شاخص‌های اجرایی برای نظارت و ارزیابی تاثیر استفاده از ICT در آموزش؛
۶- به اشتراک‌گذاشتن دانش و پژوهش: جمع‌آوری، ایجاد و انتشار اطلاعات در مورد استفاده از ICT در آموزش؛
۷- خواندن و یادگیری از طریق ابزارهای الکترونیکی همراه.
پیشنهادات برای بهینه‌سازی شرایط ترویج کاربرد ICT در آموزش:
تعهد سیاسی و مالی (در هر دو سطح دولتی و مدارس)؛
برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری مناسب و هدایت‌کننده برای ادغام ICT در آموزش؛
تجهیزات و ابزارهای ICT ( از قبیل میز، صندلی، رادیو، تلویزیون و کامپیوتر) که برای نیازهای محلی متناسب هستند؛
ایجاد نظامی از توسعه حرفه‌ای مداوم برای معلمان؛
وجود معلمان با انگیزه و آشنا با مهارت‌های لازم برای استفاده از ICT در گسترش آموزش؛
مواد درسی متناسب که امکان استفاده از ICT را در تعلیم و یادگیری فراهم سازد؛
وجود نظام‌های نظارت و ارزیابی نهایی؛
حمایت فنی کافی و به موقع در مدارس و مراکز یادگیری.